Binale nga panaygon

Disyembre 25. Alas sayis i medya sa buntag. "O come allye faithful, Joyful and triumphant..." naalimungawan ko nga nakadungog og tibuok nga tingog tungod sa bintana sa akong barungbarong sa recle. Nihinay kog bangon. Nilili kos bintana.

Ako ra mang usa sa amo kay si Delia akong kapikas, gihawiran sa iyang amo sa Talamban. Karon ra siyang tingpamahaw paulion. Ug daghan kuno unya siyang dalang pagkaon, sumala niya. Among bugtong anak nga si Debra, otso anyos, kuyog ni mama niya.

Ako kulang sa tulog, kay alas dos nas kaadlawon nahuman og panaygon. Gilibut ko ang mga baryo sa Canduman, Pagsabungan, Cubacub, Casili ug Tawason. Dako-dako sab hinoon kog koleksiyon. Apan di sab ni magdugay kay gamay man kaayo kog kitaon sa akong pamasura.

Nakita ko nga may nanaygon tungod gyud sa akong bintana. Tingale minus sa usa ka dupa gikan sa iyang gibarogan ngari sa bintana.

"Dakong balisong!" Maoy niabot sa akong hunahuna. Usa ka adunahan nga tawo, nanaygon sa barungbarong nga dunot ug kabungkagon na.

Mahalon kaayo ang hitsura sa gitara sa tawo. Accoustic. Di ni mominus sa kuwatro mil pesos ang balor ining sistaha. Nakakita kog ingon niini sa pagsuroy nako sa Gaisano Ayala. Bargain pa.

Nagsul-ob og mahalon nga shades ang nanaygon. Nagkalo og baseball cap nga pula. Nagdiyaket og itom nga mahalon nga panapton nga wa nako ilhi ang matang. Nagkarsones siyag maong. Sinaw ang panit nga sapatos nga itom iyang gisul-ob.

"Wa ba lang kaha ning tawhana kaamgo? Nga ang iyang gibuhat daw bugalbugal kanako?" tuaw kos hilom. "Pila may ihulog ko?"

Sa akong pagpanaygon gabii, gitalaid nako tanang balay nga daplin sa karsada. Wa koy pili. Gagmay'ng balay. Dagkong balay. Ala mansion. Ngitngit. Way suga. May mga suga. May hayag kaayo ug mabulokon nga mga suga. Pinakadako akong nadawat nga hulog sa daygon, usa ka gatos ka pesos. Gikan pa gyud sa ordinaryo ra nga balay. Pinakagamay akong nadawat, peso.

Gikan sa harianon kaayog hitsura nga balay. Habog og mga koral. Mabulokon ang mga suga. Kasagaran sa akong nadawat, singko pesos. May pipila ka singkwenta, bayente pesos ug diyes pesos.

"Dapat, singko pesos ray akong ihulog ini" tuaw nako sa hilom.

Giablihan nako ang bintana. Nakahuman nag usa ka kanta ang nanaygon. Nipahiyom siya nako.

"Maayong Pasko" niya pa.

"Maayong Pasko sab" nako pa nga nikoot og singko pesos sa akong bulsa. Wa ko kamay-ong niya.

''Ah, diha lang una ka bay. Duna pa koy upat ka kanta" sa nanaygon.

"Ay na lag tiwasa. Kay maikog ko nimo. Di ra ba ko kahulog og dako" prangka nako.

"Mohulog kag sa dili, way problema. Ang ako lang, matuman akong tahas sa kaugalingon. Nga kada balay o pamilya taglima ka kanta akong kantahon," sa tawo.

"Nahala. Ikaw ang mag-igo" nako pa.

Ug nalimin sa tanghaga akong galamhan. Wa diay siya mag-apas nga hulgan iyang panaygon. Naminaw na lang ko. Nindot siyag tingog. Di local paminawon.

"Maayong Pasko!" sa tawo.

"O akong hulog nimo" gitunol nako ang singko pesos. Kay di man sab lalim nang manaygon ta nga di hulgan.

"Okay ra, bay. Salamat sa pagpaminaw" niya pa. Wa nidawat sa akong gitunol. Hinoon nagtunol siyag puting sobre nga may sulat "Merry Christmas". Gidawat nako ang sobre.

"Unsa man ni? nako pa. "Suhol ko na nimo sa pagpaminaw nako" sa tawo nga nipahiyom. Nitalikod. Nilakaw. Ug nipaduol sa laing barungbarong dapit sa unahan. Giablihan ko ang sobre. May sulod usa ka gatos ka pesos.

"Kinsa man diay tong tawhana?" nakapangutana kos kaugalingon.

"Lando, dali! Dawata ri among mga dala!" ni Delia tungod sa pultahan sa among barungbarong. Nagkinagang siya sa daghang mga plastic nga may bundles of joy, ukay-ukay ug mga pagkaon. Daghan sang dala si Debra nga igo niyang mabitbit. Gidawat nako ilang mga dala.

"Kadaghan ba ini inyong dala? Di kaha ta gabaan o kasala ini nga naghinobra na man ni? Ang uban tawon kulang" nako pa.

"Giswerte si Sir, si Atty. George Castro. Ang giilang singing lawyer, bana ni Maam Stella. Nakadawat siya’g dakong attorney's fee karong tuiga. Niingon siya iyang ihatag sa pobre ang diyes porsento sa iyang nadawat. Manaygon no siyag binale. Siya ang manaygon, siya ang manghatag sa iyang daygonan," ni Delia. Nakapangawot ko’s akong ulo. (Kataposan)