Matag gabii, sa akong pag-inusara nga maghigda sa aseras sa siyudad, sa Plasa Independencia ug Fuente Osmeña, di ko gyud kalikayan ang pagpangutana sa kaugalingon: "Kinsa ang akong inahan...?"
Nagdako ko nga way inahan nga nag-amuma. Wa say amahan nga nagmatuto. Paita! Anak kuno ko sa liki sa kawayan! Musimos ko. Sa edad ko nga 11 anyos, klaro nga hanaphanap ang akong ugma. Nagpakabuhi ko sa pagpangapkap og basurang mahalin pa sa suking junk shop sa siyudad. Magpakalimos ko. Usahay, mangdelehensiya. Magpangayo og pagkaon. Tapot sa lawas ang lat-ok kong sapot -- gision nga t-shirt ug purol!
Karon, ania ako uban sa katalirungan kong kabataan ilawom sa estambayan namong tulay. Mao kini ang among hayid-awot, ang dapit nga matagamtaman namo ang tumang kalipay nga magpulipuli og hingos sa sinilopeng ragbi. Oo, dugay nakong sakop sa dakpunon nga mga rugby boys sa siyudad.
Ug ning higayona, kay nagnihit ang among kinitaan, kuwang ra kaayo ang napalit namong ragbi nga pinayuhot usab ang pagbaligya sa suki namong suplayer og ragbi. Nag-inilogay kami. Misangko kini sa among pagkarambola. Ug kaming unom ka mga ragbi boys, nag-unay og sinumbagay.
Nanglupad ang among kinumo. Linayugay aron sa pag-ilog sa silopen nga gisudlan sa ragbi. May migamit og mga bato. May namuspos. Ug nailog ko ang gisudlan sa rugby. Misibat dayon ko. Apan usa ka rugby boys ang mibunot sa gidalang ice-pick ug gihansakan ang akong kilid. Maoy pag-abot sa mga barangay tanod nga misikop sa mga rugby boys sa ilawom sa tulay.
Apan padayon ko nga midagan pahilayo sa tulay. Nagtapion kos akong kamot sa akong kilid. Daghang dugo ang miagas sa samad sa dinunggaban nga naangkon ko. Nabatyagan ko ang kangutngot sa samad sa akong kilid. Nag-abot ang akong gininhawa. Nahiabot ko sa sapa sa unahan. Nagkuwap-kuwap na ang akong panan-aw. Nahasarasay ko. Ug maoy namatngonan ko nga giagakay ko sa usa ka babayeng edaran nga mihunong sa iyang pagpanglaba daplin sa sapa.
"Uy, Dong! M-may samad ka....!" sa edarang babaye nga padayong miagakay kanako ug gipahiluna ko sa pagpahigda sa labong salibunhon. Gigakos ko sa babaye nga mitawag og panabang sa kaubanan niyang nanglaba sa daplin sa sapa.
Sa unang higayon, nabatyagan ko ang inahanong paggakos kanako sa usa ka babaye. Mitigik-ik ko. Mipusnga. Mihagtos. Ug wala na nako mabatyagi ang kainit sa inahanong gakos niadtong babaye nga miagakay kanako sa daplin sa sapa. (Kataposan)