Nadungog na dinhi sa balangay sa Santa Maria nga si nang Abyang usa ka panlibonan. Ang panlibonan mao ang sakit sa usa ka tawo nga mokalit lang og kausab ug sa iyang pagkausab mahimo na siyang usa ka ungo ug unya dili gyod kapugngan nga mangabat siya. Kasagaran nila kun motokar na ang ilang sakit mangatang sa hilit nga agianan panahon sa gabii. Ang uban nga mahimo nang ungo sa sakit nga panlibonan mamugno na gyod ug dili na gyod mapugngan manuyop og dugo.
Kun unsa kakusog sa tabitabi bahin sa pagka ungo ni nang Abyang mao usab ang kakusog sa balita nga si nang Abyang nasakit ug ang nakapait kay siya rang usa sa ilang payag kay taudtaod na mang mipanaw sa laing kalibotan ang iyang bana nga si Noy Matias.
Dunay gustong moduaw, kay lagi silingan, aron hatdan siya'g pagkaon apan bation og kahadlok tungod lagi kay nadungog man ang tiguwang sa iyang pagka ungo, busa dili nalang modayon sa pag-adto sa payag ni nang Abyang.
Apan may nahibulong kay hangtod karong adlawa wala pa man gyod madungog nga namatay ang tiguwang, kay matud pa duna kunoy usa ka tikarol nga mogawas gikan sa payag sa tiguwang ug unya molupad paingon sa baybayon ug didto sa hunasan manginhas ang maong langgam nga tikarol. Ug may nakakita nga nagtangag og usa ka selopin ang tikarol nga may gisudlan sa iyang mga kuhang kasag, ibis, pata ug uban pang gagmay'ng isda sa hunasan.
"Mao diay nga hangtod ron buhi pa ang tiguwang kay duna diay tigpanginhas niya sa hunasan ug kini mao ang tikarol," nagkanayon si Benjamin nga palahubog kaayo kay sige lag kahubog bisag buntag pa nga sayo.
"Mao ba, Ben, usa diay ka tikarol ang mitabang sa tiguwang, kun mao na, puwerte gyod diay'ng ungoa anang nang Abyang," ni Poloy pa usab nga suod nga higala ni Benjamen. "Kun mao na, aron wala nay mangabat dinhi sa ato, kay klaro na man gyod kaayo, nga si nang Abyang usa ka ungo, ato siyang hilomon og patay, pero, atong unahon ang tikarol..."
"Sige," morag nalipay si Benjamen. "Magputol ko'g bagakay ug akong talinsan, duhaon nako kay ang usa para nimo, aron duna sab kay hinagiban..."
Tuod man, nianang pagka gabii, ilang gisaka ang tiguwang sa payag niini apan wala kini didto. Mao ray ilang nakita ang binukhad nga banig nga gision na ug ang usa ka lagomlagom na nga unlan. Unya nakurat sila dihang may tikarol nga mikalit lang og sulod sa balay ug mibatog dayon kini sa may gubang lingkoranan. May dala kining selopin nga dunay mga sulod nga gagmay'ng isda ug unya mihamag kini kanila.
Gihuyad ni Poloy ang iyang pinuti ug gitigbas ang tikarol apan wala maigo ug gisegundahan kini ni Benjamen sa iyang tinalinsang bagakay ug maayo kaayong pagkaigo ug natagak kini sa yuta ug mikupokupo sa kasakit. Usban pa unta ni Benjamen apan gipugngan siya ni Poloy.
"Husto na, Ben, kay patay na kana siya. Uy, tan-awa mianam og kaporma ang tikarol, nahimong tawo. Uy, si ... si nang Abyang kana, Ben. Si ... si nang Abyang diay mao ang tikarol....!" Morag gibati sila'g kahadlok sa ilang nakita, unya mikalit lang pag-uyog ang payag nga morag milinog. Nagdungan pagpanganaog sila si Benjamen ug Poloy sa payag ug naglumbag panagan. Pagka ingon ugma, ilang gibalik ang payag ug sa ilang kahibulong wala na didto ang patay'ng lawas sa tiguwang ungo. Mingaw ang palibot sa payag ug wala kapugngi nga namiya dayon ang managhigala kansang hunahuna giharian sa kahibulong. (Kataposan)