Engkantada akong Mama

Pa, kinsa man diay ang akong Mama....? Mao kini ang kanunay kong ipangutana ni Papa Ben matag dulog namo og higda sa hawanan sa among balay, inigkahuman namo og panihapon. Kay sa pagkamatngon gud nako’g buot, wa man koy inahan nga nailhan.

Wa gyu’y mama nga nagmatuto kanako. Gawas pa, daghan ang nahibulong sa akong mga silingan ug katalirungan kong kabataan, kay puti man gud ang kutis sa akong pamanit, apan natural ug dili taliwtiw ang akong ilong.

“Sagdi lang, Dong Fred! Karon kay 12 anyos na ka, ipaila-ila ko na ikaw sa imong inahan. Ato siya nga silingan. Naa siya magpuyo atbang sa atong balay....!”

Misamot ko’g kahibulong sa sinultihan ni Papa Ben.

“H-ha! Pangpang man ang atbang sa atong balay, Pa! Layo man ta’g silingan! Ang pangpang giliyokan sa mga punoan sa kakahuyan ug gikapotan sa labong kasagbutan...!”

“Na hala, tulog na lang, Dong Fred! Makasabot ka ra unya...!”

Kugihan si Papa Ben. Gitikad niya ang kabiling banika nga nasunod niya sa mitaliwan na niyang ginikanan, akong mga apuhan. Tambok ang among kamaisan, utanon ug prutasan. Misanay sab ang binuhi namong hayupan sama sa baka, kanding, baboy ug manukan. Basta, haruhay ang among pagpuyo, uy! Apan bugtong lang nakong gipangandoy nga mailhan unta ang akong inahan, nga matud ni Papa, dakong buhi ug among silingan.

Tungang gabii. Nahigmata ko. Wala na si Papa Ben sa akong tupad. Mihinay ko’g bangon. May yagobyob nga panagsulti sa bugtong namong kuwarto. Gibati ko’g kakuryuso. Mihinay ko’g lili sa pultahan nga wala maserad-i. Bida, maoy nasugat sa akong panan-aw si Papa Ben nga may gikasulti nga usa ka babaye.

Katalirungan gyud niya sa edad nga 30. Sikit kaayo sila nga nagtupad og lingkod sa ngilit sa katre. Hilabihan ka puti ang pamanit sa babaye, nga sama gyud sa akong pamanit. Taas og buhok ang maong babaye nga misangkad sa lukunan niini. Naminaw ko sa ilang gipanagsultihan.

“Panahon na nga magpakita kas atong anak, Eve! Dugay na nga nangandoy si Dong Fred nga makita ka...!” tingog ni Papa nga miuliot sa akong pandungog.

“Bitaw, Ben! Pasabton ko lang siya nga usa ako ka engkantada. Ug gusto na sab nako nga mamanghuran na nato si Dong Fred, Ben!” ug nakita kong migakos ang akong inahan, nga sukad masukad karon pa lang nako makita, ngadto kang Papa Ben.

Sus, milingiw ko uy! Mibalik ko’g higda sa among hawanan ug nagpanglingo nga naghunahuna sa engkantada kong Mama. (Kataposan)