Bati'g nawong akong mama

Dili ikalimod, nga ang akong mama, bati gyud og nawong. Lisngag ang iyang ilong. Apan porma ug bigot lang kaayo ang iyang pamayhon. Daghan ang manitsit ug manihoy niya kun magtalikod si Mama Ipen.

Sa pagkamatngon ko’g buot, dili tiaw ang gibati kong kahibulong nga lahi da kaayo ang akong panagway kun itandi sa akong inahan. Pastilan, bati lagi gyud og nawong si Mama Ipen, apan tisoy kaayo ang akong dagway. Apan sa ngadto-ngadto, gipasabot ra gayud ko sa akong inahan.

Usa ka foreigner diay ang akong amahan. Ka-chatmate ni Mama Ipen ang usa ka Irishman. Nagkauyab sila sa internet. Dihang nagkita na sila sa maong foreigner nga mituyo lang gayod pag-anhi sa Sugbo, gikatugyan niya ang iyang kaugalingon. Maoy hinungdan nga mimabdos ang akong inahan. Ang nakapait kay wala na niya makontak ang maong foreigner sa internet, human kini mibalik pagpauli sa ilang nasud.

Sa kaulaw ni Mama Ipen sa iyang mga ginikanan, nakahukom siya sa paglain og puyo. Nag-abang siya og usa ka balay sa eskuwater, hangtod nga gipanganak gyud ko niya.

Tungod kay bati og nawong, way modawat kang mama nga mga kompaniya ug department stores sa pagpangaplay niyag trabaho, bisan pa man kun nakagradwar siya sa hayskol. Apan nagkugi ang akong inahan aron lang kami mabuhi. Naninda siya’g lab-as nga isda sa among tiyanggihan sa barangay, matag buntag ug hapon. Sa edad nga 12 nga mog-gradwar na sa Grade Six sa elementarya, mikayod sab ko pagtabang sa kugihan kong inahan. Nag-newsboy ko sa Banat News gikan sa kaadlawon, hangtod sa buntag, dayon modumdom kos akong puwesto sa Colon alang sa pagpanglimpiya-butas. Wa ko tubayi ang daghang yagayaga ug bugalbugal kanako sa katalirungang kabataan sa eskuwater.

"Si Boy tisoy, amerikanong patsang...!"

"Boy tisoy, ang inahan batig nawong...!"

"Boy tisoy anak sa liki sa kawayan...!"

Matag gabii, human sa among panihapon, kanunay kong maymayan ni Mama Ipen. Nanimaho pa tawon nga langsi sa lab-as nga isda ang akong inahan.

"Ayaw'g tagda ang tanang pagbugalbugal kanimo ug kanako, Dong Boy! Pailub lang...!"

Usa ka hapon. Gikan sa eskuylahan, maoy nasugat sa akong panan-aw ang usa ka pulang Pajero nga nakaparada sa dalan atbang sa among balay. Paghisulod nako sa among balay, maoy naabtan nako si Mama Ipen nga may kaubang Amerikano. Tisoy! Kaamgid nako! Nanindog sila si Mama Ipen ug ang Amerikano. Nagpahiyom ang batig nawong kong mama.

"Dong Boy! Siya ang imong amahan! Si Marl Mhanyuz! Dugay na diay siyang nangita nato. Anaa siya mag-istar sa Waterfront Hotel sa Ambassador Suite! Ania siya aron pagkuha kanato! Adto na ta puyo sa iyang mansyon sa New Zealand....!"

Gipasagdan ko nga migakos nako ang foreigner kong amahan nga mikitab lang ang baba sa iningles nga sinultihan nga wa ko masabti. Gipasiklapan ko ang mapahiyumon kong inahan. Ug sa unang higayon, morag mikalit lang og kaguwapa, ang batig nawong kong mama. (Kataposan)