Mga ungo nga nanaygon gibato

Misiaw na pod ang pagsige’g pangabat sa mga ungo dinhi sa sityo Linugaw. Niadtong usang gabii may gibalbal nga babaye ug luoy kaayo kay bag-o pa intawon nga gikasal.

 Niadto pong miaging gabii, Biyernes, may gibalbal na usab ug kini usa na ka batang babaye. Nakunis-kunis ang tinai sa bata ug ang mga ginikanan nga sila si Otik ug Marta dili maisip ang kaguol ug mora na gani og nalisoan sa maayong pangisip si Marta. Si Otik nga puwerteng tiyabawa nanumpa gyud nga siya’y mopatay sa mga ungo kun kinsa man ugaling kining mga mangtasa.

“Patyon ko gyud mong mga ungoa mo, sa higayon nga hisakpan ta mo!” ni Otik pa nga naghilak. “Tagudtagoron ta gyud     mo...”

Sa usa ka silingang sityo may magtiayon nga gidungog- dungog nga mga ungo ug kini mao sila si Pedro-Juana. Duna sila’y pito ka buok mga anak ug upat kanila mga dalaga ug ulitawo na. Dinhi sa sityo Tikling ang mag-uuma dinhi dili gyud magpaka gabii kay lagi mahadlok sa mga wakwak nga mangabat gyud dayon labi na’g motikyop na ang kilom-kilom.

“Tay, Otik, daghan diay kaayong ungo diha sa sityo Tikling,” ni dong Lito pa nga kamaguwangang anak ni Otik. Duha ra ang iyang anak ug si Lito na lang ang nahabilin sukad balbala si Linlin ang manghod niining batang babaye.

“Mao nay sulti nila, mao bitaw nga ako nang sutaon,” nagpangagot ang mga ngipon ni Otik nga nahinumdom sa iyang anak nga gipatay sa mga ungo. Sa sunod adlaw Pasko na ug dili gyud niya tuyoon nga mingawon siya sa ilang anak ni Marta nga iyang asawa.

Karong adlawa Pasko na ug naglungot-lungot lang gihapon si Otik sa nahitabo sa ilang anak ni Marta. Hinuon, may nahibaw-an na siya nga sila si Pedro-Juana gilikayan na sa ilang mga silingan kay lagi may nakakita nga nangabat ug namugno didto sa may Tabok luwak sa sapa ug maayo lang gani kay may nakatabang. Nakalupad kuno dayon ang wakwak pero nagduda na gyud sila sa magtiayon.

“Tik, Pasko na ron, ug gusto ko nga dili ka na maghunahuna og mga butang nga dili maayo, sama sa pagdumot ug unya kaligutgot sa mga ungo nga mipatay sa atong anak,” hinay nga namulong si Marta.

Wala motingog si Otik pero sulod sa iyang kahiladman, didto gyud ang nag-alintabo nga kaligutgot sa mga mangtas nga ungo. Pagka-gabii, misibaw ang mga manaygonay ug nagkapuliki pod sila si Otik ug Marta sa pagpanghatag sa mga sensilyo nga silbing bayad sa pagkanta sa manaygonay. Taudtaod, nagdagan si Lito nga misumbong ngadto sa iyang amahan nga si Otik nga ang pamilya ni Pedro-Juana nanaygon ug nia na paingon sa ilang balay.

“Unsa, tinuod nang imong gisulti, Lito?” nangunot ang agtang ni Otik.

“Oo, tay Otik, ug sila gyung tanan kay kuyog man ang pito nila ka mga anak,” taho ni Lito.

Unya kalit lang milakaw si Otik ug didto kini mopaingon sa luyo sa ilang kusina. Ug didto may balde nga puno sa mga bato nga ingon kadako sa kumo ug sa dihang diha na sa ilang tugkaran ang pamilya ni Pedro-Juana nga gidungog-dungog nga mga mangtas nga ungo ug sa dihang misugod na sila sa pag-awit kalit lang nga may mga bato nga nagsunod-sunod nga miigo kanila ug naninggit sa kasakit ang anak nila ni Pedro-Juana.

“Ayaaay, kasakit, tay, nay, gibato taaa!!! Dagannnnn! Managan ta, Nayyyy, Tayyyy!!! Eeeeee!!!”

Ug mikaratil sila sa pagpanagan sum-ok sa kangitngit. Pagkaliwas sa Pasko wala na ang pamilya nga mga ungo sa sityo Tikling. Namalhin sila og puyo. -- (Kataposan)