Payag sa gugma

Bugnaw ang huros sa huyuhoy sa banika. Hapit na mosalop ang adlaw apan wa pa moabot si Manolo. Wa ko mahimutang sa sulod sa payag nga pahulayan sa mga sinuholan sa pag-uma ni Noy Crispin ug Nang Amelia, mga ginikanan ni Manolo.

Dakog kaumahan sila si Manolo. Sila ang giilang kuwartahan sa among dapit sa Buntoghari. Sila ang dangpanan sa mga tawo sa among dapit kun magkinahanglan og kuwarta nga patantohan sa magtiayon. Mata-pobre ang mga ginikanan ni Manolo.

Apan lahi si Manolo. Buotan siya. Manggiluy-on ug matinabangon. Nahimo kong hinigugma si Manolo nga walay kasayoran ang iyang mga ginikanan. Nagtungha siya sa usa ka unibersidad sa Sugbu, nagkuhag Mechanical Engineering. Samtang ako, igo lang nakahuman sa hayiskol sa among lungsod, kay anak lang ko og kabos nga mag-uuma.

Matag Sabado sa hapon, mag-abot kami si Manolo dinhi sa payag. Ug karon, lain na usab nga Sabado sa among panagtagbo.

Miigot ang hagdan nga kawayan sa payag. Nalipay ko kay pag-abli sa pultahan nga amakan, misulod si Manolo nga nagpahiyom kanako. Misamot siya kaambongan sa paglubyok sa kandiis sa wala niyang aping.

"Kaingon kog di ka moabot." Dayon kong gakos kang Manolo.

"Di kana mahitabo, Marlene. Ikaw ang akong gugma. Saksi kining payag sa tinuod kong gibati nimo."

"Gimahal ka sab nako pag-ayo, Manolo."

Nag-akob ang among mga ngabil. Hugot kaming nagginaksanay. Unya, nanghigda kami sa salog nga kawayan. Milihok ang usa ka kamot ni Manolo. Nagpanghikap sa pribadong bahin sa akong lawas. Nagbestida ako. Giwalis niya ang sidsid sa akong gisul-ob. Gipisil-pisil niya ang akong mga paa. Nakaagulo ko.

Kadaghan na namo buhata ni Manolo ang mao namong gihimo karon sa sulod sa payag. Gihatagan namog kagawasan ang among gugma. Wa koy kahadlok nga mitugyan sa akong tanan kang Manolo. Naglaom ako nga dili niya ako pasagdan.

Nanglabay ang daghang mga adlaw. Sabado sa buntag. Ania ako sa payag. Nagkurog ang akong palad nga mihapuhap sa dako ko nang tiyan. Hapit na ko manganak. Ug si Manolo ang amahan. Apan wala na si Manolo. Bisan kanus-a dili na makasaksi ang payag sa among gugma.

Nanailos ang mga luha gikan sa akong mga mata. Tua na si Manolo sa laing babaye. Ang babaye nga anak sa Mayor sa among lungsod, nga maoy gusto sa mga ginikanan ni Manolo."

"Wa ka mauwaw nga nangandoy nga pakaslan ni Manolo? Di ikaw ang matang sa babaye nga among gustong pangasaw-on ni Manolo!"

Mibakho ko pagkahinumdom ko sa sakit nga mga pulong ni Noy Crispin nga mituyo gyod sa pagpakigkita kanako human niya masayri ang among relasyon ni Manolo. Wa koy nahimo niadtong tungora, igo nalang ko sa paghilak.

Ug karon, hingpit nang mahanaw kanako si Manolo. Didto sa simbahan sa lungsod, nadungog ko ang bagting sa kampana. Ang lingganay daw punyal nga nagpang-adlip sa mga ugat sa akong kasingkasing. Pagkasakit sa gidangatan sa among gugma ni Manolo.

Nagpadayon ang pagbagting sa kampana sa simbahan.

Niining mga orasa, mao na  ang kasal ni Manolo ug sa anak sa mayor. Ug ang bagting sa kampanya daw agoniyas sa akong pandungog, kamatayon sa gugma ni Manolo kanako.

Giumod ko ang akong nawong sa duha nako ka palad. Nauyog pag-ayo ang akong mga abaga sa kusog kong pagbakho. (Kataposan)