Basak, San Fernando, Cebu
Gipaningot og bugnaw si Canot nga nagpaabot sa alas dose ang takna sa tungang gabii ilawom sa punuan sa saging tindok. Nakabalita man gud siya nga aduna kuno'y mutya sa puso sa saging tindok nga naghatag og talagsaong gahom, mao nga bisan sa kadaghan sa mga lamok nga mamaak ilawom sa kasagingan iya lang kining gibaliwala kay lagi namasin nga siya ang palarang nilalang nga makaangkon niini.
Apan gibati siya og kahadlok tungod kay matud pa sa mga karaang mga tawo, dili kini basta-basta lang nga makuha. Mag agi pa kuno ka og mga pagsuway kay dili ikaw ra ang gusto nga makaangkon sa maong mutya. Lakip na niini ang nilalang sa laing kalibutan sama sa agta, duwende, ingkanto, ug uban pang maligno.
Nagpangurog si Canot samtang nagpaabot sa alas dose ang takna nga mobuka ang puso sa saging. Kinahanglan usab nga ginamit ang baba sa pagsalo o pagdawat sa mutya.
Matud pa nila nga mawala kuno kini sa dili pa moabot sa yuta tungod kay kuhaon man sa mga dili ingon nato. Nangandam siya, gikuptan niyag hugot ang ulisi nga kabilin pa ni Lolo niya Simon . Kanunay nagbuka ang iyang baba nga naghangad sa puso saging kay hapit na moabot ang takna.
Nahimutang ang kasagingan luyo sa ilang karaang payag. Mingaw ang palibot, bugtong ang sinagitsit lang sa mga kwaknit nga naglupad-lupad ang nakatugaw sa kagabhion. Wa kasabot si Canot sa iyang gibati, naghinamhinam siya nga gikulbaan, nangurog ug gipanugnaw.
Unya kalit nga may natagak sa iyang baba. Gitulon niya kini dayon kini kiamkiam ang iyang baba ug gihingos-hingos ang iyang ilong nga murag palwang nagkulob.
"Mura man og lain og baho ang akong natulon! Mao na kaha to ang gitawag nila og mutya?" Nakapangutana siya sa iyang kaugalingon.
"Mora ba'g hugaw sa hayop?" nakatuaw siya sa hilom. Mao diay!!! kay sa iyang pag aninaw sa palibot aduna siya'y nakita nga nagdagtom ibabaw sa puso sa saging ... aduna diay kwaknit!!! ug kadtong iyang natulon, hugaw kadto sa kwaknit ... nagdigwa-digwa si Canot. Gitan-aw niya pagbalik ang iyang relo de pulso untop alas dose na. Mihangad siya. May nakita siyang hayag nga butang nga inanay nga migawas. Apan kalit siyang giduot sa dakong tawo nga hilabihan ka itom. Apan abtik siyang nakabangon ug gihapsan ang tawo'ng itom. Nasarasay ang maong tawo. Inanay nga natagak ang muta ug iya kining gipatungdan sa iyang baba. Nasawo niya kini og diretsong tulon. Mibangon ang tawo'ng itom ug gikuptan siya. Apan yano ra kaayo nga iyang giwakli bisan sa gidak-on niini. Nakabaton siya og talagsaong kakusgan. Ang mao niyang gahom iyang napamatud-an nga aduna kini abilidad nga gitawag og "tagolilong" makahimo na siya pagsulod sa balay sa iyang naibgan nga dalaga nga iyang silingan.
Magsige nalang og pamuso kay nagsalig lagi nga dili makit-an. Tulin ang dagan sa mga adlaw, nakabaton og kaisog si Canot sa pagdiga sa iyang gibating gugma ngadto sa iyang silingan nga si Beneta. Gipanguyaban niya kini.
"Dili ko nalang kini tagoon kining akong gibati nimo Day Beneta,dugay na kaayo ko nga may gusto diha nimo sa English pa "I like you" mahal ko ikaw ug sa English pa "I love you" ni Canot pa nga mapahiyumon.
"Tinuod ka Canot?" Abi nimo dugay nausab kong nag-aabot nga imong digahan. May pagtan-aw usab ko nimo, nindot man gud kaayong tan-awon ang imong dughan nga hilabihan ka dako. Mora gyud og matagak ang tabil sa ganghaan sa langit nga magtan-aw nimo Canot," ni Beneta pa ngadto sa ulitawo.
"Kun mao kana Beneta unsa pa'y atong dugayan! Pariha man diay tang may pagbati sa usag-usa, atong takduon ang mga gutom natong bakunawa ug uhaw sa dugos sa himaya," matud pa ni Canot dayong layog ni Beneta, unya nagpabugno sila sa ilang binuhing bakunawa. (Kataposan)