CEBU, Philippines - Tungod kay bakasyon na ug wala nay eskwela, alas otso palang sa buntag sa may baybayon sayo kaayo nga nagsugod og tapok-tapok ang mga bata. Atol kadto nga namutol og lubi ang mga hamtong aron kini magamit ang mga kahoy sa pagtukod og balay.
Mao kini ang kasagarang makit-an ilabi na panahon sa bagyo kun diin gamiton ang mga kahoy aron sa pag-ayo o di kaha pagtukod og balik sa mga nangagubang balay. Ang ilang lugar kasagaran agian sa bagyo.
Nakit-an sa mga bata nga adunay mga lukay nga wala maapil og hipos.
"Oy, maghimo ta'g bola-bola gikan sa lukay," suhestiyon ni Inting. "Hala, o bitaw. Sige, aron ta mag-igo-igo ," nagkanayon usab si Iking. Apan mura’g wala kaayo nakauyon si Butyok ug nagkanayon, "Ay, sige na lang bola-bola. Lain na sad," "Unsa man diay?" Nagdungan og pagpangutana sila Inting ug Iking.
"Rocket na sad." Dungan ang pagsiga sa mata ni Butyok. "Ha! Unsa'y rocket? Nabuang na ka nga lisod man kaayo na paghimo! Ayaw na lang na oy! Samok na kaayo na."
"Sige kung dili mo ganahan, di paghimo mo og bola, ako-a rocket", pinasug-o nga pagkasulti ni Butyok. Gamit ang mga buhing lukay, nagsugod na sa paghimo ang mga bata. Sa sinugdanan, nabatyagan sa ilang mga panagway ang tumang kalipay sa ilang mga gihimo. Apan sa dihang nanglabay ang pipila ka mga minuto, medyo seryoso na sila sa ilang gipanghimo. Halos wala na silay tingogay sa isig ka ingon. Apan nagsige'g pahiyom si Butyok sa iyang gihimong rocket.
Napusgay ang kahilom sa dihang nangutana si Iking kang Butyok. "Unsaon man diay na nimong rocket, Yok?" "Akong rocket? Kuan...ah...ah akong...akong rocket?" naglisod sa pagtubag si Butyok. "Unsaon lagi nimo," usab nga pangutana ni Iking. "Rocket lagi, eh di ipalupad!", tubag ni Butyok dala ang dakong katawa.
"Unsaon mana nimo pagpalupad, Yok," pangutana ni Inting. Unsaon mana nimo’g pagpalupad nga lukay ra man na. Nabuang na ka?" padayon ni Inting. "Ah kasayon ra ana ah. Ako pa!" Ako diay'ng gamitan og pana-pana, unya ako dayong ihumol sa gas unya dagkutan nako sa dili pa kini nako ipalupad!" "Naunsa ka diha ka dilikado gud nang imong gihunahunaan. Ayaw ana Yok oy. Delikado na!", pagsupak nila Inting ug Iking.
Apan sa dihang hapit na sila nahuman sa ilang gihimo, kalit lang nawagtang si Butyok. Naila na si Butyok nga may pagkamaro sa ilang mga bata. Siya kini ang bata nga gikahadlukan sa mga batan-ong babaye inig matag human sa simba sa flores de mayo. Inig labay sa ilang balay, tagsa-tagsa ni niyang bukasan sa ilang mga palda. Unya mokaratil dayon og dagan, magtago unya magsige’g agik-ik sa may suok. Tungod kay medyo arangan man ang kahimtang ang pamilya, siya sad kini ang nabaniog sa ilang lugar nga nanigbas sa ilang katabang kay wala kini toguti sa iyang gusto nga molakaw nga walay pananghid sa iyang inahan.
Pipila ka minuto, niabot na si Butyok dala na ang botelya sa gas ug pana-pana. Gikuyawan ang duha ka mga bata sa ilang nakita. "Tinud-on gyud nimo, Yok," nagkurog nga tingog ni Inting. "O kay unsa man diay, sayang-sayang lang ko’g uli kun dili ni nako gyud himoon!," tubag ni Butyok. Gisugdan na niya ang iyang laraw. Iyang gihumol ang hinimong rocket sa gas unya iya dayong gi-plastar kini sa pana-pana unya dayon dagkot sa posporo. Hilom nga nagtan-aw ang duha ka mga bata.
Nagdila-ab ang kayo.Nagkurog ang kamot ni Butyok. Apan tungod kay nabati na niya ang kainit sa iyang mga gagmay'ng mga kamot, iya dayun kining gibitad ang tumoy sa pana-pana gamit ang walang kamot. Nihunat ug dayun buhi sa pana. Nilupad dayon ang rocket nga nagdilaab. Nanyagit ang mga bata sa tumang kalipay sa ilang nakita. Dili kaayo taas ang lupad sa rocket tungod kay wala kaayo kini makusgi pagbitad ang pana.
Gisundan sa ilang mga mata ang naglupad nga rocket. Gibantayan nila kun asa kini motugpa. Sa dihang, "Buussssssst". Nisilaub ang kalayo. Inanay ang pagdako sa kayo. Nihangin. Nisamot sa pagdako ang kayo. Hangtud nga nananyagit ang mga... baboy. "Hala ka Yok naigo ang ad sa baboy ni Iyo Tiago," basol ni Iking. Hala adtoon na nato. Managan ta didto aron masabligan nato'g tubig". Naglumbaanay sa pagpanagan ang mga bata paingon sa ad sa baboy. Apan sa pag-abot nila, dako na ang kayo. Ilang gisulayan sa pag sablig og tubig gamit ang mga baldi nga gibutang lang sa kilid. Apan wala na kini sil'ay nahimo. Aduna'y nahuna-hunaan si Butyok. "Ato nalang ning abrihan ang mga pultahan aron makaikyas ang mga baboy." Maayo nalang dili sila maapil og kapaig!" Unya ila dayon kining dali-dali nga giablihan ang mga pultahan ug iya-iya dayong panggawas ug panagan ang mga baboy. Kauban na dayon sila'g panagan palayo sa naugdaw nga ad sa baboy.
Apan sa dihang wala pa gani sila kaayo makabiya sa lugar sa sunog nakita na nila ang ilang mga ginikanan nga naghulat sa unahan. Gusto unta nilang mulihay apan wala na kay naalirungan na sila.
Karon daw sila na ang mga nahimong baktin sa ilang mga ginikanan. Wala na sila'y ipsot sa mga kural. Nagsige nalang sila og panghilak ug pangayo'g pasaylo sa ilang nabuhat. Sila Inting ug Iking matag unya magpasiplat ni Butyok. Huna-huna nila nga si Butyok ang mastermind sa panghitabo. Apan sa dihang himoon kini nila, si Butyok musumbalik kanila sa pagpahiyom. (FREEMAN)