Usa ka gabii niana, mga duha o tulo ka semana na ang milabay, nagsakay ko og dyip de pasaheroan pauli sa Punta Princesa niining dakbayan sa Sugbo. Front seat ko nahimutang. Pag-abot sa eskina A. Lopez, may misakay nga duha ka mga batan-ong lalaki ug babaye. Sa akong luyo sila nagpahimutang, duol nako. Pagdagan na sa dyip, nangutana ang lalaki ngadto sa babaye kun mukuyog ba siya sa outing sa ilang barkada. Mitubag ang babaye og dili. Subli nga nangutana ang lalaki nganong dili man nga day-off man niya ang adlaw nga Domingo. Mitubag ang babaye nga mag-working day off siya sanglit may gisaad siya sa iyang inahan nga atua sa probinsya.
Suma pa niya, gisaaran niya ang iyang inahan nga sa milabay nga October 31, magpadala siya og kwarta sa iyang mama ug ang sweldo niya pinaagi sa iyang working day off maoy iyang gamiton. Suma pa niya, maikog matud pa siya nga madismaya ang iyang inahan busa dili niya kini pakyason. Dugang pa niya, luoy matud pa ang kahimtang nila didto sa probinsya ug nagkinahanglan gayud matud pa sila og kwarta ug siya lamang ang gisaligan. Pagka buotan ug manggihunahunaon nga anak. Pakpak!
Nahinumdom ko sa akong mama nga dili gyud mangayo. Naay usa ka higayon nangumusta ko niya sa text, okay ra daw siya, pero naguol siya para sa akong papa kay wala daw ibayad sa panday nga naggama sa iyang payag didto sa Escalante. Akong gipangutana pilay gikinahanglan ug pagkahibawo nako, akong giingnan nga ako na lay bayad. Akong mama dili gyud mangayo, dili manghasul. Usahay bisag wala siya'y kwarta muingon og naa kay maikog siya namong iyang mga anak.
Bitaw, dili man responsibilidad sa mga anak nga muhatag gyud ka sa imong mga ginikanan, apan ang usa ka buotan ug mahigugmaon anak makamao muhunahuna sa panginahanglanon sa iyang mga ginikanan. Kanang panghunahuna nga dili na ka kinahanglang hangyuon, kundili kinasingkasing nimong nabatyagan ang panginahanglanong pinansyal o emosyonal sa imong mga ginikanan. Kanang tanan hinuon magdepende kun giunsa ka pagmatuto sa imong mga ginikanan, unsay imong kasinatian diha sa ilang mga kamot sa panahon nga ikaw nagtubo pa.
Apan kun ugaling pait ang mao nimong kasinatian, dili usab maayo nga ikaw magdumot pinaagi sa pagtalikod ug pagyam-id sa imong mga ginikanan sa panahon sa ilang panginahanglanon. Manimalos ka maong dili ka mutabang? Muabot kaha ka sa imong nahimutangan karon kun wala ang imong mga ginikanan? Hinungdan nga kun unsa man gani ang mapait nimong kasinatian, gimaltrato ka man nila sa imong pagtubo, palabya na lamang ang tanan-magpinasayluay kamo. Kini kay niining kalibutan, lumalabay ang tanan ug dili na ka makakita og laing mama ug papa ug sila usab dili na makakita og laing anak. Busa kun aduna kay ikabuga o aduna kay mahimo aron makatabang ka nila karon sa ilang pangidaron diin dili na sila makapanikaysikay pa tabangi sila, dili gumikan kay responsibilidad nimo, kundili kay maoy haom. Kinasingkasing nga pagtabang dear okRYANians, dili pinugos ug dili pinugsanay.
Magdungog gihapon kita sa kahanginan dear okRYANians pinaagi sa okRYAN sa dyRC---Radyo Calungsod 648kHz., 10am to 12noon, Mondays to Saturdays. Pangitaa ko sa Facebook sa ganahan makig-friend: Libertine_real88@yahoo.com