Kuyaw ning balita nga ang Cebu, apil kuno sa mga siyudad sa Pilipinas nga mora’g nag-anam og kaunlod. Pero sa akong pagsabot wa magkaunlod ang yuta, kondili, ang tubig sa dagat maoy nagtubo.
Gani, gipanglantawan nga sa tuig 2050, daghang mga siyudad sa Pilipinas nga makasinati nga ang pipila niini ka bahin masanapan na sa tubig, ug apil niining maong mga siyudad ang Cebu.
Dili kini usa ka pagpanghadlok, kondili, paghatag kini og kasayuran kaninyo aron kamo makasabot nganong dunay mga dapit nga ang yuta giabot na sa dagat.
Matud sa report sa Climate Central Org. nga base sa pagtuon, ang tubig sa dagat motubo dinhi sa nasud motubo og 5.7 ngadto sa 7.0 milimeters kada tuig gikan niadtong 1993 hangtud sa 2015.
Dugay na ko nga nakabantay nga mianam og tubo ang tubig sa dagat, kay kaniadto may yuta kami nga napalit daplin sa dagat didto sa Barangay Lambusan, San Remigio, northern Cebu.
Kaniadtong 1975 pagpalit namo sa yuta daplin sa baybayon, layo ra kaayo ang dagat. Gani ang daplin sa dagat nga yuta pa, gitamnan pa namo og mga kamote.
Apan paglabay sa mga 10 ka tuig, kadtong among kamotehan giabot na sa dagat ug dili na kapuslan. Ingon usab niini ang sitwasyon sa ubang mga lote sa among lugar.
Ang Pilipinas usa sa mga nasud nga makasinati niining daw nagkahilis nga kayutaan nga gisanapan na sa tubig, ug gikabalak-an nga magtubo pa gyud ang tubig sa dagat.
Ngano man ni? Matud sa mga makinaadmanon, nagumikan kini kay tungod sa grabeng kainit karon, ang mga ice didto sa kadagatan sa ubang bahin sa kalibutan, nangahilis ug maoy nakaingon nga mitubo ang tubig sa dagat.
Dili ra diay ang Sugbo maoy makasinati nga may pipila ka dapit niini nga gisanapan na sa tubig. Apil sab diay ang ubang siyudad.
Mas grabe gyud kuno nga maapektohan ang Manila sa pagtubo sa tubig sa dagat kay giingong nagtubo og 13.24 millimeters kada tuig, samtang ang ubang dapit sa Metro Manila masanapan og mga 10 centimeters kada tuig.
Mao diay nga bisan giunsa nato pagsulbad ang problema sa paglunop ug baha dinhi sa Cebu City, lisud gyud masulbad kay ang tubig sa dagat, mitubo na pag-ayo kon itandi kaniadtong mga tuig sa karaang Sugbo.
Matud sa mga climatologist nga kinahanglan nga ang atong mga opisyal sa kagamhanan motan-aw na daan niini sa pagka karon ug pangitaan daan nila og sulbad ang problema, dili kay unya na sila moaksyon kon grabe na kaayo ang problema.