Human na man nato gihisgotan dinhi ang kabahin sa problema sa trapiko sa Dakbayan sa Sugbo, karon maghisgot na usab kita og kabahin sa problema sa basura.
Ang problema kabahin sa pagpataka og labay sa mga basura, usa ka laing problema nga giatubang sa atong mga opisyal sa siyudad.
Ang pagpataka og labay sa mga sagbot, nakadugang kini sa problema kabahin sa paglunop dinhi sa siyudad, kay ang mga basura makasampong man sa mga agianan sa tubig.
Kon dili na gani makaagi ang tubig sa atong mga kanal, kasapaan, aw ang tubig mosuyla na ngadto sa karsada ug sa kabalayan.
Dili tingali mo motoo nga dihang nagpuyo pa ko daplin sa sapa sa Lorega-San Miguel kaniadto, makakita gani ko og mga lawas sa lubi nga apil sa mga gipaanod.
Mga sako nga puno sa mga basura ipaanod ra sa kasapaan sa mga tawo nga way paghunahuna kon unsay sangpotan sa ilang gihimo.
Ako kaniadto, bisan daplin sa sapa ang among gipuy-an, wa gyud mahitabo nga molabay ko og mga basura sa sapa, kay ang among garbage truck kanunay man nga mokuha.
Si Grace Luardo, ang pangulo sa Cebu City Environment Sanitation Enforcement Team (CESET), naningkamot gyud nga malimpyo ang siyudad sa mga basura, apan ang mga tawo padayon sab nga nagpataka’g labay sa ilang mga basura.
Ang siyudad sa Sugbo dunay City Ordinance 1361, nga naglatid og mga lagda kabahin sa tukma nga paghipos sa mga basura ug mopahamtang og silot sa mga masinupakon.
Gilati sa maong ordinansa nga katungod sa tag-iya sa balay nga ang iyang palibot, labing menos lima ka metros gikan sa iyang balay, siya maoy molipyo niini.
Natural nga ang mga sagbot nga iyang matigum, kon ang maong mga basura madugta ra gani, kinahanglang duha siya’y labayanan niini nga anaa ra sa iyang palibot.
Aw, hinuon, daghan sa mga lumolopyo nga wa gyuy dapit nga kahimoan og “composting” aron adto palataon ang mga basura nga madugta ra.
Pwede nila nga ilabay ug ipadala sa mga garbage truck ang maong mga basura. Apan ang atong kagamhanan dunay mga gilatid nga adlaw nga ang mga basura nga madugta ug dili madugta, ilang hakuton.
Gani, kaniatong 1994, ang Cebu City government dunay ultimatum nga ang “unsegregated garbage,” nga sa ato pa, kadtong wa mabahig ang madugta ug dili madugta, dili gayud hakuton pag-apil sa mga garbage truck.
Gilatid kini sa Republic Act 9003, ang Ecological Solid Waste Management Act nga gihimo kaniatong tuig 2000, apan hangtud karon wa gyu hingpit nga napatuman.
Kon kitang katawhan magpadayon sa pagpataka og labay sa atong mga basura, ang problema mobalik ra kanato sa umaabot nga mga adlaw.