Kinsay mabasol?

A commentary is an expression of opinions, or offering of explanations about an event or situation, but it should be based on facts.

Dili maayo nga moderitso lang og komentaryo nga wa gani masayod sa kinatibuk-an sa usa ka isyu.

Sagad sa malamboon nga mga lungsod ug siyudad sa nasud, nag-atubang gyud dinhi sa Cebu City. Daghan na gyud ang miasenso sa ilang pagpuyo.

Kaniadto mga yano lang nga trabahador, karon nanag-iya na og mga sakyanan, labing menos motorsiklo nga sayon ra kaayo panag-iyahon pinaagi sa data-data nga pagbayad.

Dinhi sa Central Visayas adunay 1,042,576 ka sakyanan nga narehistro sa 2021, apan pagka 2022, ang giaghanon napun-an og 52,036 ug nahimo na nga 1,094,612.

Kadaghanan niini dia dinhi magdagan sa Sugbo, apil na sa Mandaue, Lapu-Lapu, Talisay ug kanait nga mga lungsod.

Kada tuig, nagsaka ang gidaghanon sa mga sakyanan. Karong tuiga, gibanabana nga gikan sa 52,000 nga usbaw sa mga sakyanan sa miaging tuig, karong tuiga moabot na og kapin 60,000 ang madugang sa mga sakyanan.

Bisan kinsa pa nga mga mayor sa Sugbo ug silingan natong mga siyudad, maglisod gyud pagsulbad sa problema sa panaghuot sa sakyanan sa mga karsada kay ang DPWH wa maghimo og dugang karsada, gamay ra sab ang ilang gipalapdan.

Kapin sa 20 ka tuig na ang milabay, gipatuman ang gitawag og Road Users tax, buhis kini nga gipahamtang ngadto sa mga tag-iya og sakyanan. Gidoble ang bayranan sa mga vehicle registration.

Kon ang usa ka awto kaniadto ang bayad sa pagparehistro P1,200 lang kada tuig, gidoble kini ngadto sa P2,400 kay lagi ang Road Users Tax gamiton man kuno sa paghimo ug dugang karsada ug sa pagmentinar niini.

Ang dakong pahat sa makolekta nga Road Users Tax anaa gitugyan sa Department of Public Works and Highways. Aw, hinuon, ang DPWH may mga proyekto man nga pagpalapad sa karsada diha sa mga probinsya, apan pipila ra ang ania dinhi sa mga siyudad.

Kon imong hinuktokan pag-ayo, mabasol nato ang mga opisyal nga nagdumala sa kagamhanan kaniadto kay wa nila palapdi daan ang mga karsada, ilabi na ang mga national highway.

Sa Bacolod, Ilo-ilo, ug bisan gani sa gamay’ng isla sa Guimaras nga karon nahimo na nga probinsya, pwerteng lapara sa ilang mga karsada bisan og wa pa kaayo’y sakyanan nga nagdagan didto.

Ngano man ni? Kay gitan-aw daan sa mga opisyal sa maong mga lugar nga dili sila gusto nga masinati nila ang nasinating problema sa Cebu City, sa Manila, ug ubang mga lungsod dinhi sa Cebu.

Unta, ang DPWH maghimo gyud og dugang highway aron nga masulbad ang problema nato sa trapiko.