Karon, nagduda na lang pud hinuon ko, nga dili diay kita usa ka agricultural country, otherwise, dili unta magnihit ug dili mo-mahal ang mga pagkaon, labi na ang bugas. Unsa man diay kita? Dili kita industrial country, ni manufacturing g country. Ah, consumer country. Tigpalit ug tigkaon sa bisan unsa nga i-produce sa ubang mga nasud.
So, mao kini kita karon, nga sumala sa United States Department of Agricultural (USDA), ang atong nasud, maoy “world’s top rice importer.” Alang nako, wala kini magpasabot nga kita ang labing hingaon og bugas sa tibuok kalibotan, kundili, dili kita kamaong mo-produce og igong bugas aron dili kini magnihit.
Gawas sa Pilipinas, daghan usab nga mga nasud nga kumakakaon og bugas, pipila niini, ang Mali, China, Liberia, Guinea-Bissa, Madagascar, Indonesia, Suriname, ug Senegal.
Karon, makapangutana na usab kita nga kon sa panahon ni Presidente Marcos, Sr., naka-export man kita og bugas? Ngano nga after him, nagsalig na man kita kanunay sa rice importation? Unya, nalakip pa ang mga lamas.
Hinuon, matud ni Director Glenn Panganiban, sa Bureau of Plant Industry, “There’s no cause for alarm. These are only assumptions and projections, We have our local production, so there is no reason to be worried.”
Tinuod tingali, kay diri sa balay, wa pa man mi ma-problema sa pagpalit og bugas. Mahal lang. Last time namong palit, P2,700 na ang sako (Conchita). Karon, tingalig mo-P3,000 na. I hope dili.
Ug ania: “In its latest “Grain: World Markets and Trade” report, the USDA projected that Philippine rice importation will reach 3.8 million metric tons in marketing year 2023-2024, overtaking China’s imports with an expected drop to 3.5 million MT.” Suwayi nog kwenta balig pila kini in Peso.
Actually, ang atong kuwang dinhi, mao nga kabaw ug baka lang gihapon ang atong paagi sa pang-uma. Napakyas o nagdumili kita (ambut ngano) pag-modernized o pag-mechanized sa atong pagtikad sa tabunok unta natong kaumahan.
Ang ubang kahumayan, matud pa, gi-develop na hinuon into subdivisions. Ambot nganong misugot man ang atong gobiyerno niini, particularly ang DENR?
Samtang, in a related development, didto sa Central Luzon, 336 ka rice retailers ang nakadawat og P15,000 each, cash assistance gikan sa Department of Social Welfare and Development (DSWD), uban sa pagbulig sa Department of Trade and Industry (DTI), ubos sa DSWD Sustainable Livelihood, paghatag og diha-diha nga support ngadto sa mga rice retailers nga naapektahan sa price celing sa bugas. OK lang, pero, di ba gamay ra ning P15,000? Maayo na lang pud hinuon kay sa wala.
Ang ubang mga rice retilers diay? Maka-avail gihapon sila, matud ni DTI Region 3 information officer Nerson Ray Romero. Ipa-contact lang ang ilang market coordinators, DTI offices, Negosyo Center, call or text DTI Consumer Care Hotline: 1-384 (1-DTI). Sa Region 3 ni.
Sa Valenzuela City, sila ang muabaga sa balig tulo ka bulan nga abang (rent) sa mga rice retailers nga na-affected sa price ceiling well milled ug regular milled local rice, sugod sunod buwan. Dinh isa ato?
By the way, kon akoy pabut-on (nganong ako man?), dili nako ipaguba ang duha ka skywalk sa Osmena Blvd., ipa-redesign lang.