Buhisan ang “Parat”

Buot mopalabang og balaodnon ang economic team sa administrasyong Marcos nga mag-buhis sa mga parat nga pagkaon (salty foods) aron makatigom og dugang pundo ug matabangan pagsulbad ang suliran sa panglawas sa nasud. Dako ang pagsalig sa economic team nga mapasar gyud ang maong balaodnon. Wala pa’y talaan sa gitawag nga “salty foods” apan nabalaka ang kadaghanan sa pobre nato’ng igsoon nga maapil ang naandan’g sud-an nga buwad ug basin mosaka na hinoon pagsamot ang presyo niini. Kon mahitabo, mao kanay giingon nga “Tam-is o parat man ang imong kahimtang, ang buhis sa gobyerno padayon’g ipahamtang.” Fezteleern!

SAYAW SA BUHIS

Gilunsad sa Cebu City government ang bag-ong inisyatiba sa pagkolekta sa buhis nga gihinganlan og Strategic Assessment for Your Assets and Worth (SAYAW para sa Buhis) sa tuyo nga mapunduhan ang makasaysayon nga P50 billion budget niini sa tuig 2023. Malaumon ang mga tigpasiugda nga magmalampuson ang maong inisyatiba nga gitumong pagkolekta og P28 billion nga amoroso’ng buhis. Adunay panultihon kaniadto nga nag-ingon, “Ang sentimo nga natigom, sentimo usab nga nakita.” Apan sa pag-imbento sa buhis ug sa kasubsob sa gobyerno sa pagpangolekta niini, daw nahanaw na ang kahulogan sa maong panultihon. Muleeng!

OVERCROWDED NGA PRISOHAN

Nanawagan ang Commission on Audit (CO) ngadto sa Bureau of Jail Management and Penology (BJMP) kabahin sa overcrowded nga mga prisohan sa nasud diin subra sa 67% niini ang maingon nga “heavily congested” nga hayan, moresulta sa kadaut sa panglawas sa mga pinireso. Dili malalis ang obserbasyon sa COA. Ang pangutana lang mao nga ngano’ng wala matagad ang maong kahimtang. Angayan hinuklogan ang panahom nga “Walay kay tinuod nga kasayoran sa kahimtang sa nasud kon wala ka pa makasulod sa mga prisohan niini. Dili kahukman ni maila ang nasud sa pamaagi niini pagtratar sa iyang mga opisyal kon dili sa labing ubos niini nga lumolupyo.” Fezteleern!

MAS SALAWAYON

Adunay balaodnon nga gisang-at si Senador Jinggoy Estrada, ang Senate Bill 2149, nga buot patas-an ang silot niadtong mga tawo nga magtuyo sa pagsul-ob sa uniporme ug mogamit sa mga insignias ug accessories sa police ug sa military aron magpatuo nga sila mga sakop sa maong pwersa sa kagamhanan.

Mas salawayon ang politiko nga nagpaka-aron ingon’g representante ug mibarog alang sa katawhan apan sa tinuoray gisakiyo ang kaban sa kagamhanan kon itandi sa mag-uuma/mananagat nga nagsul-ob sa uniporme nga hinatag ra intawon sa iyang anak o silingan. Madahaaan!

LISOD PUKAWON ANG NAGMATA

Giawhag ni Presidente Marcos, Jr., ang DPWH nga humanon niini ang mga infrastructure projects sa gitakdang panahon ug sulod sa gitagana niini nga budget. Dugang awhag sa presidente ngadto sa DPWH mao ang pagpatuman sa mga transparency measures sa pag-implementar sa mga proyekto. Dili na unta kinahanglan ang maong awhag kay nalatid na man kini sa balaod. Sistema ang suliran ngano’ng kuyanap ang tinonto sa kagamhanan. Haum ni’ng awhag sa presidente ang panultihon nga, “Lisod pukawon ang tawo’ng nagmata.” Pagkatuytoy!