EDITORYAL - Mensahe sa US

Ang pagbisita ni US Vice President Kamala Harris dinhi sa Pilipinas, samot na nga diha niya kini buhata sa Palawan, dunay mensaheng gustong ipaabot sa kalibotan, partikular na sa China.

Ang Amerika ug ang China higpit kaayo karong managkaribal sa halos tanang butang gikan sa impluwensiya, politika ug militar.

Medyo sibilisado ra gamay ug dili kaayo sama kakulba kun itandi sa Cold War tali sa US ug sa Eastern Bloc pinangulohan sa kaniadto Soviet Russia, apan mao ra gihapon ang peligro, nga maguba ang kalibotan kun magka-giyera ang duha.

Ang Pilipinas bisan og diplomatiko, aduna nay nag-umido nga kayugot tungod sa pugsanong pag-ilog sa China sa mga teritoryo niini diha sa West Philippine Sea. Ang WPS naa nahimutang sa South China Sea nga 90 porsiyentong giangkon sa China nga iyaha.

Niadtong 2016 ang Arbitral Tribunal mipagawas og resolusyon nga nagpaimbalido sa pangangkon sa China ug giawhag kini ug ang ubang claimant countries pagtahod sa 200 nautical miles Exclusive Economic Zones  sa mga nasud.

Sa paganhi ni Harris ug pakigkita kang Presidente Ferdinand Marcos Jr., ang duha mipadayag sa nagkalig-ong relasyon sa duha ka nasud isip Mutual Defense Treaty partners. Nga kun ang usa atakihon, motabang ang usa aron kini panalipdan.

Ang pakigsuod sa administrasyong Marcos sa karaang kaalyadong nasud, dako kaayong bali sa gipakita sa gipulihan niyang administrasyon ni Duterte.

Si Duterte, misaway ug hinayhinay mipalayo sa US sa ngalan sa gitawag niyang “foreign independent policy” apan nakigrelasyon kini sa China ug sa Russia.

Gani miabot pa gyud sa puntong gusto niyang wagtangon ang MDT ingon man pagpahunong sa military exercises tali sa mga sundalong Pilipino ug US.

Apan bisan pa sa gipakita ni Duterte, wala mobahar ang ayudang gihatag sa US dinhi ilabi na panahon sa katalagman, excess defense article (EDA) ug bakuna atol sa pandemiya.

Sagad sa iyang mga die hard supporters modawat ug makigaway bisan sa mga kwestyonable niining pamaagi.

Apan wala mosalir ang iyang karisma pagpugos sa mga Pilipino nga dawaton ang China ug Russia. Ang pagbisita ni Harris giisip nga klarong mensahe  bisan wala direktang gipasabot ang China, nga ang US naa kanunay sa luyo sa Pilipinas kun magkinaunsa.