EDITORYAL - Kinabuhi o ekonomiya?

Kinabuhi o ekonomiya? Mao kini ang naa karon sa hunahuna sa gobiyerno ug ingon man sa katawhan taliwala niining krisis nga dala sa novel coronavirus disease. Ugmang adlawa daghan ang nagpaabot sa sunod nga desisyon kabahin sa sitwasyon sa Cebu City. Ang Cebu City mao nalay nahibilin ilalum sa enhanced community quarantine sa tibuok nasud tungod sa kadaghan sa mga kaso sa mga nataptan og COVID-19. Gani kaduha gyud napaubos niini sugod niadtong Marso ang siyudad.

Apan sa paghimo niini, nisamot kaut-ot ang kahimtang sa katawhan tungod kay daghan ang nawagtangan og trabaho, daghang mga negosyo ang nanirado, daghang mga kompanya ang napugos sa pag-operate nalang gamit ang skeletal manpower, work adjustments, daghan ang nangahadlok sa paggawas sa ilang mga panimalay tungod sa maong sakit.

Ang gobiyerno dili hangtud sa hangtud makalahutay paghatag og hinabang pinaagi sa social amelioration program niini para sa mga tawo. Ang gobiyerno migahin og P205 Bilyones para sa SAP, gibanabanang P50 B usab para sa mga gagmay nga negosyo ug uban pa.

Apan dili kini makasugakod kun dili makabangon pagbalik ang ekonomiya. Ang gobiyerno nagsige lang og paggawas og kwarta apan walay balik tungod kay wala may ekonomikanhong kalihokan nga maoy tinubdan sa buhis nga kolektahon.

Ugmang adlawa, wala pay kasigurohan kun libkason na ang ECQ sa Cebu City o lugwayan pa. Daghan ang nagpanikad na nga malibkas kini apan duna say sama nga gidaghanon ang dili kampanteng libkason kini tungod kay wala pa gyuy kasigurohan ang tanan.

Samtang dako kaayo ang gipakitang kabalaka sa gobiyerno sa sitwasyon karon, kinahanglan gyud nga motampo ang katawhan pagpangita og solusyon. Kini mahimo lang pinaagi sa pagkooperar bisan sa minimum health protocols nga giplastada. Kini mao ang pagsuot kanunay og facemask, maghugas og tubig ug sabon, social distancing ug dili paggawas-gawas sa panimalay kun dili importante ang tuyo sa gawas. Pinaagi lang niini, malikay gyud sa virus ang mga tawo. Kinahanglang mabalik na ang ekonomiya, apan magmalampuson kini kun mag-amping ang mga tawo sa tanang oras.