Sa iyang column sa Philippine Star, si Marichu Villanueva mikutlo ni Si Rep. Lito Atienza sa Buhay Partylist sa pamahayag nga nag-refer sa House of Representatives nga “Department of Congress” ubos sa Office of the President.
Of course, matud ni Marichu, si Atienza was being facetious, kun nangomedya lang. Kay ngano gud tawon nga mamahimong departamento o extension office ang Kongreso sa Office of the President?
Unsay gibasihan ni Atienza sa maong pamahayag? Ania, atong kutluon si Marichu: : “This was after President Duterte certified the proposed budget measure under House Bill 4228 as urgent administration bill. Thus, any bill approved on second reading – when certified urgent by the President – will not go through the required waiting time of printing for the approval of the same bill, as amended, on third reading.”
So, gikabalak-an ni Atienza nga dili na moagi sa naandang proseso ang pagtuki sa budget o sa bisan unsa nga balaudnon, sama sa pag-imprinta niini una ang third and final reading, dayon nang pag-approve sa balaudnon.
So, ang nahitbo na-fast-track ang papasar sa karon nga nasudnong budget. Ug mao kuno kini ang gikabalak-an ni Atienza.
Alang kaniya, kining pagtuki pag-ayo, pag- examine carefully sa mga balaudnon, sama sa General Appropriations Bill (GAB) kabahin kini sa check-and-balance nga gahum sa Executive branch ug Legislative. Ug ang nahitabo sa pagpasar sa nasudnong budget, matud ni Atienza, gi-surrender sa House ang iyang ‘power of the purse.’
Gumikan niini, si Atienza nagkanayon: “We might as well create a Department of Congress. Because we in Congress are acting as one anyway with the Executive Branch.”
Mao sad ni ang giingon sa uban nga nahimo na kunong rubber-stamp sa Malacañang ang Kongreso karon. Tan-aw nako, not necessarily. Samtang aduna silay gibasihan (tingali) niining ilang kabalaka bahin sa ilang giingon nga pagka-subservient sa Kongreso ngadto sa Malacañang, aduna man guy sitwasyon nga gikinahanglan ang dihadiha nga aksyon sa Kongreso, ilabina sa mga emergency o urgent nga mga balaudnon nga giduso sa Palasyo.
Sayud man ta nga diha sa Kongreso mas daghan ang mausik nga panahon sa pag-debate kay sa gidaghanon sa mga mapasar nga balaudnon.
Busa, daghang mga balaudnon ang malangan ug matanggong gumikan sa giingong pag-grandstanding sa pipila ka magbabalaud.
Mao nga kinahanlang nga mo-intervene ang Malacañang, dili aron diktahan ang Kongreso, kundili, aron mapadali ang pagpasar sa certified nga mga urgent ug emergency nga mga balaudnon. Nga kon mopasar kini sa daling panahon, wala kini magpasabot nga nahimo nang ulipon ang Kongreso sa Malacañang.
Atong hinumdoman ang nahitabo sa 2019 national budget sa 17th Congress, nga ang General Appropriations Act (GAA) napirmahan sa Presidente sa Abril 15 na karong lang tuiga, mga upat ka bulan ang pagka-late.
Suma pa, dugay kaayo ang pag-debate both sa Senado ug sa Lower House, ug wala dayon magkasabot ang duha ka chamber sa pipila ka terms ug provisions nga gisukip sa budget.
Sa atong giingon, on its own, mahimo kaayo sa Kongreso ang pag-fast track sa mga certified urgent bills, nga dili sila ma-branded as rubber stamp sa Palasyo. Di ba?