Nipasidaan si Pope Francis sa pagtumaw sa mga lider nga nagpatuo nga mga kampeyon sa katawhan. Ilang gipasalig nga kun sila ang makatungtong sa katungdanan, unahon nila sa pag-atiman ug maoy palabihon sa ilang pamunoan ang mga interes sa mga kabus nga maoy kinabag-an sa katawhan.
Nipuno si Pope Francis nga ang mga nagpaila nga representante sa mga labing ubos sa katilingban madanihon kaayo atol sa mga krisis nga matud niya maoy nahitabo sa Germany niadtong 1933. Matud sa Santo Papa nga ang mga Aleman nangita og lider nga makahatag pagbalik sa ilang nasudnong kadungganan mao nga nahitumpawak sila ni Adolf Hitler.
* * *
Nia ang kinatibuk-ang pamahayag sa Santo Papa mahitungod sa “populism” atol sa kapin sa oras nga pakighinabi sa pamantalaan sa Espanya nga “El Pais:”
Pangutana: Sa Uropa ug Amerika, nagkalapad ang mga epekto sa krisis, ang nagtubo nga kang-a sa mga kabus ug adunahan, ang kakuwang sa lig-ong liderato nakapatumaw sa mga grupo nga nibarug alang sa kahingawa sa katawhan. Pipila nila nipahimus sa kahadlok, sa ka wa’y seguro sa ugma. Nabalaka ka ba ning maong kalamboan?
* * *
Tubag: Mao na ang gitawag nila og populism. Ang mga krisis makapatumaw sa kahadlok. Labing klaro nga pananglitan mao ang Germany sa 1933. Human ni Paul von Hindenburg, human sa krisis sa 1933, ang Germany nagusbat, kinahanglan kini nga mobangon pagpangita og bag-ong lider nga takus nga mohiusa sa nasud, ug usa ka batan-ong lalaki nga ginganlan og Adolf Hitler nga niingon, “Makahimo ko.”
Ug tanang Aleman nibotar ni Hitler. Si Hitler wa mangawat og gahum, ang iyang katawhan nibotar niya, ug dayon giguba niya ang katawhan. Mao na’y risgo.
* * *
Sa panahon sa krisis, dili kita katarong og hukom. Mangita ta og manluluwas nga makahiusa pagbalik sa nasud ug makapanalipod sa nasud gikan sa tanang hulga. Seryuso kaayo na nga butanga, mao nga kanunay gyud ko nga motambag: Pakigsulti sa usag-usa.
Apan sa kaso sa Germany sa 1933, usa ka madanihong lider nitumaw ug nisaad sa paghiusa sa nasud, apan nihatag nila og sayop nga hulagway ug kasayuran, ug nahibawo kitang tanan unsay nahitabo. Tungod sa kakuwang sa panagsulti. Wa’y nasud nga may katungod sa paghikaw sa iyang katawhan sa kahigayonan sa pakigsulti uban sa ilang mga silingan.
* * *
(leo_lastimosa@abs-cbn.com)