Giyak-ang us-os sa plitehan

Napu ka adlaw na lang sa di pang Pasko, wa pa gyoy klaro kalaslasan bang plitehan sa mga sakyanang pamasahero. Laing dakong us-os sa presyo sa krudo, gasolina ug kerosene karong sayong buntag nakapapas na sa bisan unsang nahibiling pagduda sa padayong pagtibugsok sa presyo sa mga produkto sa lana sa merkado sa kalibotan.

Sayo karong tuiga nga gipasaka ang petisyon ni Kongresista Manny Iway sa Negros Oriental pagpa-us-os sa plitehan sa PUJs, taxis ug buses ngadto sa ulohang buhatan sa Land Transportation Franchising and Regulatory Board (LTFRB). Napahigayon na ang nasudnong public hearing niadtong Septiyembre. Unang gitakda nga aprobahan ang petisyon niadtong Nobiyembre. Apan wa nay klaro mapatuman ba karong tuiga.

* * *

Nisamot kaluya ang kalibotanong industriya sa lana sa hukom sa Organization of Petroleum Exporting Countries (OPEC) sa pagpasaka sa ilang produksiyon. Sukwahi ni sa panghunahuna sa mga eksperto nga ang bugtong paagi nga makabawi o bisan mohunong na lang og tidlom ang presyo sa lana mao ang paglaslas sa produksiyon sa OPEC.

Nagdumili ang OPEC paglaslas sa ilang produksiyon sa lana tungod sa kabalaka nga maibanan ang ilang bahin sa merkado. Kay padayong nipabaha og baratong lana ang mga nasud nga di sakop sa OPEC, sama sa Estados Unidos, Canada ug Rusya. Maong gipausbawan hinuong produksiyon aron kapanalipdan ang bahin sa merkado nga peligrong mailog gikan nila.

* * *

Mas paspas ang produksiyon sa lana sa mga nasud nga di sakop sa OPEC tungod sa mas bag-ong teknolohiya sa paghimo og shale oil gikan sa mga bato. Mas paspas nga matukod ug mapaandar ang modernong mga planta kay sa karaang sistema sa OPEC pagsuyop og lana gikan sa ilawom sa yuta.

Mas barato gihapon ang lana sa Saudi Arabia ug ubang mga nasud sa OPEC. Maong naglaom silang mas unang motahan ang di mga sakop sa OPEC kay mas mahal ang ilang lana ug mas dako ang ilang alkanse. Apan ang ilang mga karibal mas paspas nga makapakusog ug makapahinay sa ilang produksiyon base sa nag-usab-usab nga panginahanglan sa merkado.

* * *

Kapin na sa katunga sa presyo sa lana ang nalaslas sukad sa pagsulbong ini sa Hunyo sa niaging tuig. Ang mas baratong lana makahatag og dugang puwersa sa mga pasahero ug mga konsumidor pagpaningil sa makiangayon nilang bahin pinaagi sa mas ubos nga plitehan ug presyo sa inadlaw’ng mga palaliton.

May pinaskohan bang mapaabot ang mga pasahero ug mga konsumidor? Masulub-ong balita mao nga gawas ni Kongresista Iway way laing nibarug alang sa mas ubos nga plitehan. Nga usa sa mga panginahanglan sa pagpa-us-os sab sa presyo sa batakang mga panginahanglan. Hinaot nga makaamgo nang mga pasahero ug mga konsumidor nga kinahanglang maghiusa una sila paminawon.

* * *

[email protected]