Sa pagtimaan sa nasud ug sa katawhan gahapon sa 152 nga sumad sa pagkahimugso ni Andres Bonifacio, nabantang di lang ang kadako sa haw-ang tali sa kalunsay sa iyang kaisog ug liderato ug sa kahuyang ug kadudahang mga lider sa nasud karon. Kun dili sa kaparotan sa kaligdong ni Bonifacio sa politikanhong mga maniobra sa iyang mga karibal.
May luna pa ba ang bag-ong Bonifacio sa atong panahon? Nga di managana sa pagpaagas sa iyang dugo ug pagbuhis sa iyang kinabuhi alang sa iyang mga prinsipyo? Nasaksihan natong samang kaisog sa SAF 44 nga napukan sa Mamasapano, Maguindanao niadtong Enero. Apan wa silay politikanhong gahom.
* * *
Kataposang politikanhong lider nga nahiagom sa susamang trahedya ni Bonifacio mao si anhing Senador Ninoy Aquino, amahan ni karon Presidente Noynoy Aquino ug bana ni anhing Presidente Cory Aquino. Managlahi ang gigikanan nilang mga hut-ong sa katilingban apan managsama silang wa motalaw sa pagbarug sa ilang politikanhong mga pagtuo.
Si Noynoy layo ra sa iyang amahan. Di lang tungod kay wa kinahanglana nga mohimo sa samang sakripisyo. Kun dili tungod sa iyang kamapanagan-on. Ambot tungod ba kaha sa mga trahedya nga nahiagoman sa iyang mga ginikanan, gikumbinser ni Noynoy ang iyang kaugalingon nga igo na ang wa niya pagpangawat aron pagpalambo sa nasud ug sa katawhan.
* * *
Mahimo ra gyod untang makig-uban si Bonifacio sa puwersa ni Emilio Aguinaldo. Mahimo ra gyod untang mopadaplin siya dihang nakasakmit si Aguinaldo og sunudsunod nga kadaogan batok sa mga Katsila. Apan nahibawo si Bonifacio sa tinuod nga katuyoan ni Aguinaldo ug giisip nga ang iyang pagpangiyugpos maoy labing bangis nga krimen batok sa iyang gipasiugdahang rebolusyon.
Gawas nga giluba, gibugalbugalan pa gyud si Bonifacio sa iyang mga karibal nga kutob ra sa pagsugod sa rebolusyon apan way hibangkaagan sa mga taktika sa gubat. Sa kapulihay, napamatud-ang sakto si Bonifacio. Nabistong mga pagbudhi ni Aguinaldo sa rebolusyon nga gisalikway siya sa katawhan dihang nidagan batok ni anhing Presidente Manuel Quezon.
* * *
Unsa kahay mahitabo kun gisunod pang Noynoy ang kaisog nilang Bonifacio ug sa iyang kaugalingong amahan? Mahimong napatay na sab sa gamhanang mga puwersa nga iyang gikabangga sa pagbanos pagduma sa Malakanyang niadtong 2010.
Gihulagway sa iyang mga alyado ang unang mga buwan sa pamunoang Aquino nga natingob sa pagpanangtang sa mga lit-ag (landmines) nga gibilin sa pamunoan ni kanhi Presidente Gloria Macapagal-Arroyo. Giuna pagkuha ang hingpit nga suporta sa militar ug kapolisan sa wa pa mohimo og kusganong mga lakang batok sa iyang mga kaatbang. Gibudhian ug giusikan bang Noynoy ang talagsaon niyang mandato? O igo lang nagtamod sa mga pagtulon-an sa trahedya sa tinuod nga amahan sa rebolusyon 119 ka tuig ang nilabay?