Tungod sa kalapad sa kadaot, sa kadaghan sa mga biktima, nga kasagaran nag-apura nga kahatagan sa labing dinalian nga mga hinabang gikan sa nagkalainlaing mga buhatan, ug sa nagbuntaog nga mga panginahanglan, di sayon ang pagpatuman sa P150 bilyones nga balor sa rehabilitation projects alang sa mga biktima sa bagyong Yolanda.
Apan wa ni kapugong sa National Economic and Development Authority (NEDA) sa Sugbo ug Central Visayas sa pagtuki sa tanang detalye ug pagsubay sa managlahi nga ang-ang sa pagpatuman sa duha ka libo ka proyekto sa 15 ka lungsod ug usa ka siyudad sa amihanang Sugbo nga labing naggusbat sa katalagman duha ka tuig nang nilabay.
* * *
Human ni-resign si Rehabilitation Czar Ping Lacson, gibalhin ni Presidente Noynoy Aquino ang mga gimbuhaton sa Office of the Presidential Assistant for Rehabilitation and Recovery (OPARR) ngadto sa NEDA. Matud ni NEDA 7 Regional Director Efren Carreon nadugang ni sa naandan nilang mga gimbuhaton. Maayo na lang nga gitabangan sila sa United States Agency for International Development (USAID) sa pagsuweldo og dugang mga kawani nga mosubay sa tanang proyekto nga nahilambigit sa Yolanda.
Tungod sa kadaghan sa nasudnong mga buhatan sa gobiyerno nga nahilambigit, gibahin sa NEDA ang 2,000 ka proyekto ngadto sa upat ka dagkong lumbay: Resettlement, Infrastructure, Livelihood ug Social.
* * *
Ang resettlement, o pagtukod pagbalik sa kabalayan sa mga biktima sa bagyong Yolanda ug pagbalhin nila sa mas luwas nga mga dapit, gipangulohan sa National Housing Authority (NHA). Ang infrastructure, nga naglakip sa pag-ayo sa naggusbat nga kadalanan, mga taytayan ug publikong buildings, gipangulohan sa Department of Public Works and Highways (DPWH).
Ang livelihood, nga moagak sa mga biktima sa pagpadayon sa ilang panginabuhi o pagkat-on og bag-ong mga katakos aron nga hingpit nang makabarug sa ilang kaugalingong mga tiil, giduma sa Department of Trade and Industry (DTI). Ug ang pagtagbaw sa katilingbanong mga panginahanglan sa mga biktima gipangulohan sa Department of Social Welfare and Development (DSWD).
* * *
Gidasig sa NEDA ang mga buhatan paghibaw-anay sa ilang mga proyekto aron mas kaalagaran ang mga panginahanglan sa mga biktima. Matag buwan silang magtigom paglikay sa pagsapaway ug pagsumpaki sa ilang mga lakang. Pananglitan, may mga dapit sa amihanang Sugbo nga ang pagbalhin sa kabalayan kinahanglang dasonan sa pagbalhin sab sa mga eskuylahan ug pagpalambo og alternatibong mga panginabuhi. Kay kun dili mobalik ra gihapon ang mga biktima ug ilang mga bata sa danger zones.
Wa pay numero si Carreon pila na ka porsiyento sa mga proyekto ang nahuman. Sa among paglili sa listahan sa NEDA sobra pa sa katunga ang trabahuonon. Gitataw hinuon ni Carreon nga sa 2016 pa gitakdang mahuman ang kasagaran sa mga proyekto. leo_lastimosa@abs-cbn.com