Nagpabiling misteryo ang gigikanan sa baga nga aso nga nihabol sa Sugbo sud na ron sa duha ka semana. Gisalikway sa lokal nga kadagkoan Department of Environment and Natural Resources (DENR) ang pagduda nga hinungaw gikan sa dakong sunog sa kalasangan sa isla sa Sumatra sa atong silingang nasud sa Indonesia. Matod nila layo ra kaayo ang Sumatra nga mahilis nang aso sa di pa moabot dinhi sa ato.
Apan lahi ang pangagpas sa lokal nga mga tagduma sa Philippine Atmospheric, Geophysical and Astronomical Services Administration (PAGASA). Matod nila takos ang habagat, nga mas napakusog tungod sa nagsunod nga mga bagyong Jenny ug Kabayan, paghatod sa aso sa sunog sa Sumatra sa atong nataran.
* * *
Bisan nagkasungi diin gikan, nagkauyon ang mga eksperto nga naibanan ang visibility dinhi sa ato ngadto na lang sa 10 ka kilometro. Pipila ka motorista niingon nga sa sayong buntag pito ka kilometro na lang ang visibility. Maong nadapit ang akong pagtagad sa banabana sa piloto sa ayroplano nga among gisakyan gikan sa kaulohan paingon sa Sugbo niadtong Sabado sa udto nga tulo ka kilometro rang visibility sa Mactan-Cebu International Airport (MCIA).
Dihang niuntol ang ayroplano pagtugpa, wa kapugong ang akong tapad nga pasahero sa pagtuaw nga mahimong ang bagang aso sa Sugbo o ang dagkong libaong sa runway maoy hinungdan nga bati ang among pagtugpa.
* * *
Bisan ang Civil Aviation Authority of the Philippines (CAAP) nakadawat na og reklamo sa mga kompaniya sa ayroplano sa kabaga sa aso nga nihabol sa MCIA ug kasilinganang mga dapit. Mas baga nga aso ang gitaho sa mga pasahero sa ayroplano nga nitugpa sa Davao ug ubang bahin sa Mindanao nga, kun imong tan-awon sa mapa, mas duol sa Indonesia kay sa Sugbo ug Kabisay-an.
Wa mahasol sa baga nga aso ang Metro Manila. Mas nabalaka sila sa baha gikan sa uwan nga gibubo ni Kabayan niadtong Biyernes. Hinaot nga di ni maoy hinungdan nga gawas sa pamalibad ug banabana way laing gihimo ang gobyerno pagsusi diin gikan sa aso.
* * *
Gikanselar sa Singapore ug Malaysia ang dagkong sports events sa niaging weekend kay di luwas alang sa mga atleta ang bagang aso. Gitak-opan sang pipila nila ka kadalanan ug mga eskuylahan pag-ulbo gyod sa sunog sa Sumatra tungod sa hulga sa trapiko ug kahimsog sa kabataan.
Nipasalig ang Environmental Management Bureau (EMB) nga luwas pa ang kalidad sa hangin dinhi sa ato. Apan samtang gatosan ang pollutant monitoring stations sa Malaysia ug Singapore, wa magpahibawo ang EMB pila ray ilang kahimanan ug unsang dapita ang ilang gipanid-an. Nataptan ko og ubo ug sip-on human sa paghabol sa bagang aso. Nabalaka kong wa ko mag-inusara.
* * *
leo_lastimosa@abs-cbn.com