Mas pintas nga El Niño
Ang El Niño nga nagsugod sa 1997 ug nilungtad hangtod sa 1998 maoy giila sa mga eksperto sa kahimtang sa panahon nga “lolo sa mga huwaw” tungod sa talagsaon niyang kabangis. Maong ang tanang nisunod nga El Niño gitandi niya. Silang tanan pulos mas hinay. Wa pay nakalabaw sa kagrabe sa huwaw sa 1997-1998.
Hangtod karon. Naalarma ang mga siyentipiko sa National Oceanic and Atmospheric Administration (NOAA) sa ilang pagtandi sa satellite shots sa Pacific Ocean karong tuiga ug niadtong 1997: Managsama ang kainiton sa kadagatan. Busa nipadayag sila sa kabalaka nga ang nagpadayong El Niño, samtang hinay sa pagsugod, mahimong moambas o molabaw pa gani sa kinakusgan nga huwaw 18 ka tuig nang nilabay.
* **
May sukaranan ang mga pasidaan nga di angay’ng kumpiyansahan ang nagpadayong El Niño. Human nagsugod isip “weak” o huyang, nabalda pa gyud sa pipila ka semana nga uwan nga ang uban nisangpot sa baha hinungaw sa nagsunod nga mga bagyong Egay ug Falcon, karon nahimo nang “moderate” o mas kusog kay sa huyang.
Gikatakda nga mosamot pa gyud kakusog. Nga ang labing init ug uga gipaabot karong Septiyembre. Susama gyud sa El Niño sa 1997. Kansang labing lapad nga kadaot nahiagoman sa nagkalainlaing kanasuran sud sa lima ka buwan--gikan sa Hunyo hangtod sa Nobiyembre.
* * *
Nipasabot hinuon ang mga eksperto nga way duha ka El Niño nga managsama. Nga daghang makatampo sa kabangis o kahuyang sa huwaw gawas sa nag-alintabo nga kainit sa kadagatan. Nga di mahitabo nga managsama ang gikusgon ug ang binayloay sa mga puwersa sa kadagatan ug kawanangan sa maapektahan nga mga dapit ug sa maatlan nga mga higayon.
Lahi sa bagyo, ang huwaw di mag-inusara. Bunga siya sa di bantang nga kausaban sa panahon nga namugna tungod sa pagbalhin sa init nga bahin sa dagat gikan sa iyang naandang pundohanan sa kasadpan ngadto sa silangang Pasipiko. Nga mosangpot sa grabeng huwaw sa usa ka bahin ug grabeng uwan sa pikas nga tumoy sa kalibotan.
* * *
Ang daotang balita mao nga limitado pa gihapon ang katakos ug teknolohiya sa forecasters pagbanabana sa umaabot sa nagpadayong El Niño. Mahimong mograbe ug molungtad gyod hangtod sa sunod tuig (simbako). Mahimo sang mohungaw ug mapapas na sa sunod nga mga buwan (hinaot pa unta).
Ang maayong balita mao nga nakasinati na ta sa kanihit sa tubig ug kaalimuot tungod sa pasiunang huwaw sa sayong bahin ning tuiga. May klaro na tang ideya unsay sagubangon kun mas grabe pang katalagman nga umaabot. Ang kinangil-aran nga balita: Kun bisan sa abundang mga pasidaan ug pagtulon-an wa lang gihapon tay himuon ug magkarakara ug mamalikas na sab kun wa nay tubig nga moagas sa gripo.
- Latest
