Koleksyon sa buhis

Ugma’ng adlawa na g’yud maoy deadline sa pagsumiter sa Annual Executive Budget ug mahibaw-an na nato kun pila kaha ang isumiter nga budget ni Mayor Michael Rama para sa tuig 2015.

Alegre na usab unya atol sa budget deliberation. Kun subra ra kadako ang budget nga isugyot ni Mayor Rama sigurado ko nga dili aprobahan ang tanan kay tan-awon man g’yud sa konseho ang sources of funds.

Nasayod ko nga dako g’yud kaayo ang tinguha ni Mayor Rama nga dako ang maaprobahan nga budget sa dakbayan para sa sunod tuig kay aron daghan siya og proyekto nga mapatuman.

Apan usa lang ang nakaapan niini. Kini mao nga nagdako lang ang huna-huna ni Mayor Rama nga makamugna og daghang proyekto alang sa katawhan apan unsaon, hinay mangolekta ang atong mga tax collectors.

Tinuod ang sulti sa mga magpapatigayon’g insik nga ang dakbayan sa Sugbo angayan g’yud nga adunay P20 Bilyones nga budget tungod sa kadaghan na sa mga negosyo, mga building nga nanuyhakaw na karon.

Apan unsaon, daghan sa mao nga mga building ug mga balay-patigayon walay gibayad nga buhis sa dakbayan sa Sugbo. Daghang mga building gitukod nga walay permit.

Nagpasabot nga ang mga tag-iya nakalikay sa pagbayad og buhis ngadto sa kagamhanan, ilabi na sa dakbayan sa Sugbo. Ang mao nga buhis nakadugang unta sa kuwarta diha sa atong panudlanan.

Sa giingon na sa Bureau of Local Government-Finance (BLGF) nga ang real property taxes, buhis kini sa mga yuta, building ug makinarya, maoy giisip nga “lifeblood” sa usa ka local government units.

Kun imong isipon, ikaduha ra unta nga sources of revenue ang business taxes, apan makita nimo sa record nga gibiyaan sa kantidad ang real property taxes sa business taxes.

Ngano man kini? Aw natural, masabot kaayo nga wala lang mamayad og buhis ang mga tag-iya og building, kayutaan ug mga makinarya ug gipasagdan ra usab sila sa mga opisyal sa dakbayan.

Labaw na nga ang atong tax rates sa real properties gibasi pa kaniadto’ng 2006 ug hangtod karon wala na g’yud ma-revised ang atong buhis sa real properties.

Kun giayo pa sa pagpangolekta ang atong buhis, dako g’yud unta kaayo og kuwarta ang dakbayan sa Sugbo ug bisan dako pa unta ang isugyot nga budget ni Mayor Rama, dili magmakuli pag-aprobar ang mga konsehal.

Apan karon pastilan, nihit ang kuwarta sa dakbayan. Galing lang kay ang uban nga wala kaayo makasabot, o kaha ilang gituyo, moingon nga walay proyekto kay gilaslasan man ang budget!