Andam ka na ba sa bag-ong normal? Di’ na yano nga bagyo ang mosu’d sa nasud tungod kay gipanlantawan sa PAG-ASA nga ang bagyo nga Yolanda na ang maisip nga bag-ong karakter sa bagyo kun ang gikusgon ang hisgotan.
Niabot sa kapin 300 kilometro matag takna ang gikusgon sa hanging Yolanda. Karon, giklaro sa mga eksperto sa panahon nga mao na ni ang bag-ong normal kun ang kabangis sa bagyo ang hisgotan. Ug kun mao ni ang mahitabo, manguros na lang ‘tang daan asa ta puniton kun ang epekto na sa maong mga katalagman ang hisgotan.
Sa miagi’ng semana nabalaka ‘ta sa nagdanga-danga nga bagyo’ng Halong tungod kay gibana-bana ni nga 250 hangtod 280 kilometro matag takna ang gikusgon sa haguros sa hangin.
Mas pang nabalaka ang mga tawo nga nagpuyo sa silingang bahin sa nasud, partikular sa Visayas ug Mindanao tungod kay samtang nagkaduol, nagkakusog pa ang bagyo.
Karon nitipas si Halong o si Jose apan nakapakusog pa sa hangin nga habagat nga moepekto sa Kabisay-an ug Luzon. Giklaro sa PAG-ASA, nga kini na ang senaryo nga atong masinati matag tuig kun ang bagyo ang hisgotan.
Sa miaging semana gisumiter ni Yolanda Rehabilitation Czar Secretary Panfilo Lacson ang liboan ka pahina sa master plan aron makabarug na pagbalik ang mga lugar nga apektado sa labing kusog nga bagyo’ng niigo sa kasaysayan.
Plano pa lang ning tanan ug mokabat pa og dugay nga katuigan hangtud nga hingpit nga mahibalik sa normal ang pagpuyo sa minilyon ka mga tawo nga nag-antos sa kabangis ni Yolanda.
Apan wa’ pa gani hingpit masulbad ang problema, laing mga katalagman na ‘sab ang nagdanga-danga nga mosu’d sa nasud.
Aduna bay eksperto nga matawag kun kinaiyahan na ang mo-atake sa usa ka dapit? Ang tubag, wala. Kay kun edukasyon pa lang ang bagyo, dugay rang nag doctoral degree ang minilyon ka Filipino nga nagdako na sa bagyo.
Apan samtang nagkadugay, nagkagrabe ang epekto sa bagyo, kinsa pa ba ang matawag nga moduol sa eksperto kun ang bagyo ang hisgotan?
Apan sa usa ka nasud kansang mga molupyo gi-andam nang daan sa epekto ug gihatagan og igong pundo ang mga imprastraktura, gikan sa evacuation center hangtod na sa dinaliang tabang, basin ugma damlag maka-ingon ‘tang andam na ‘ta sa bag-ong normal.
* * *
Email: ricolucena@yahoo.com or ricolucena@ilovecomarts.com