Biktima’s pabuto

Taliwa sa kanunay’ng kampanya sa Department of Health batok sa paggamit og “firecracker” panahon sa Pasko ug Bag-ong Tuig, dili gyud ma-zero ang mga emergency room sa  mga biktima niini.

Dinhi sa Sugbo, ang regional epidemiologist sa DOH-7 nga si Renan Cimafranca mi-report nga dunay 90 ka mga biktima sa pabuto sukad niadtong Disyembre 16 hangtud alas 10 kagahapon sa buntag. Sa tibuok rehiyon dunay 99 ka mga kaso sa nabuthan apil na ang duha ka mga biktima sa saag nga bala.

Sa tibuok nasud miabot og kapin sa 800 ang biktima sa pabuto duna say labing minus 9 ka kaso sa saag nga bala sa tibuok nasud. Usa sa biktima sa saag nga bala mao ang tulo ka buwan nga masuso didto sa Caoayan, Ilocos Sur.

Ang tigpamaba sa kapolisan sa nasud, Theodore Sindac, miingon nga apil sa ilang nadakpan nga mga nagpataka og pabuto sa armas atol sa Pasko ug Bag-ong Tuig mao ang upat ka mga polis.

Apan taliwa niining maong mga insidente gihulagway gihapon sa kapolisan nga malinawon sa kinatibuk-an ang atong pagsaulog sa Pasko ug Bag-ong Tuig.

* * *

Ingon na lang ba niini matag-tuig? Mag-ihap sa mga biktima sa pabuto ug saag nga bala? Makuntinto na lang ba ang atong gobyerno nga pahibaw-on sa DOH nga mas nikunhod ang gidaghanon sa biktima sa pabuto karong tuiga kun itandi sa niaging tuig?

Bisan tinuod tingali mikunhod ang gidaghanon sa mga biktima, apan ang kamatuoran nagpabiling dunay mga nahimong biktima. Ang pait niini kay sagad ra ba sa mga nahimong biktima dili gyud maoy nagdagkot og pabuto. Ang uban nila igo lang gipareglahan og labay og dinagkutan nga pabuto, samtang ang uban igo lang namunit og pabuto.

Unsa kaha og magkahiusa gyud ang nasudnong pamunoan sa hingpit nga pagdili sa paggamit og pabuto? Salikwaot man gud nga paminawon nga samtang ang DOH nangugat sa kampanya nga di mogamit og pabuto pagsugat sa Pasko ug Bag-ong Tuig apan ang atong gobyerno mitugot niini.

Kun himoong illegal ang paggamit og pabuto panahon sa maong mga okasyon, tingali dili na ta mag-ihap sa mga biktima sunod tuig. Kun nahimo sa Davao nga saulogon ang Pasko ug Bag-ong Tuig nga way pabuto, way rason nga dili mahimo sa tibuok nasud. Ang atong gikinahanglan mao ang “political will” sa atong mga lider.

* * *

Way kapuslanan nga ang atong mga Local Government Units mibutang og mga dapit nga magsilbing “firecracker zone” diin tua ang tanang baligya sa mga pabuto tungod kay wala man gihapon mapugngi ang dili husto nga paggamit niini.

Human og palit, wala nay makapagong nimo kun asa nimo kini duslitan. Mao ni hinungdan nga dunay mga mabiktima. Kun di man hingpit nga ma-ban ang paggamit og pabuto, tingali angayang dunay usa lang gyud kadapit ang itagana aron adto mamahimong magpabuto.

* * *

Email: [email protected]