Nganong niulbo man ang kinawatay sa Tacloban City human sa bagyong Yolanda niadtong Nobyembre 8? Nganong wa may kinawatay sa amihang Sugbo nga naggusbat sab sa samang bagyo? Nganong wa may kinawatay sa Bohol ug Metro Cebu nga maoy labing giuyog sa makalilisang nga linog niadtong Oktubre 15? Nganong wa may kinawatay sa Sugbo ug Negros Oriental dihang nisibaw ang panghadlok sa tsunami human sa kusog nga linog niadtong Pebrero 6 sa niaging tuig?
Managlahi ba lang ang kahigayonan sa mga dapit nga naigo sa sunudsunod nga katalagman? Managlahi ba lang taras sa mga Waray, Bol-anon, Sugbuanon ug Negrense? O mas langay lang gyod ang gobyerno nga nakatabang sa mga molupyo sa Tacloban?
* * *
Dihang nagdinaganay ang pipila ka Sugbuanon ug Negrense paingon sa bukid kay nangahadlok sa nikatap nga mga huhungihong sa tsunami human sa magnitude 6.7 nga linog sa Negros Oriental, way bisan usa ka alarma sa kawat nga nadawat ang kapolisan. Bisan daghan uyamot nga mga tindahan, mga buhatan ug mga pinuy-anan nga nabiyaan.
Mao say nahitabo sa Tagbilaran ug sa kalungsoran sa Bohol. Wa kinahanglana ang pagsibaw sa panghadlok sa tsunami. Ang magnitude 7.2 ug ang dul-an sa usa ka gutlo nga lahutay sa linog igo nang nakapatibuwaag sa mga molupyo. Nahadlok ug nakalitan ba lang sab pag-apil ang mga kawatan sa Sugbo ug Bohol?
* * *
Nga maoy pangagpas sa pipila ka eksperto sa krimen. Matod nila way makapangandam sa linog apan may igong panahon sa pagpangandam alang sa bagyo. Pila ka adlaw sa wa pa motugpa si Yolanda, giawhag na sa gobyerno ang mga molupyo sa Tacloban ug ubang bahin sa Kabisay-an sa pagbakwit ngadto sa mas luwas nga mga dapit.
Nangagpas sila nga nangandam nang daan ang "Waray-Waray gang" ug ubang pundok sa Tacloban sa kaguliyang human sa bagyo. Kumbinsido sila nga ang gangs maoy nanglungkab sa dagkong tindahan ug igo na lang nisunod ang inosenteng mga biktima sa bagyo. Samtang pagkaon ang giilogan sa uban, ang gangs gawasnong nanguha sa mga alahas ug ubang mas mahalong mga baligya.
* * *
Nganong wa man moulbo ang samang kaguliyang sa amihanang Sugbo? Mas sibaw ba lang gyod ang awhag sa pagbakwit sa Tacloban? Mas makapakugang ba lang gyod ang kadaot sa Tacloban? O wa lay organisadong mga kriminal sa Norte?
Di ko eksperto sa bisan unsa gawas sa pagpangagpas. Ang tinuod nga mga eksperto maoy makahatag og mas tukmang katin-awan sa mosunod nga mga buwan o katuigan. Apan mangahas ko pagsugyot nga nakatampo sa kahapsay sa Sugbo, Bohol ug Negros Oriental ang pagpabilin sa lokal nga mga opisyal sa ilang katungdanan. Ug uban sa pribadong sektor nakahatag dayon sa labing dinaliang mga hinabang human sa katalagman.
* * *
Email: leo_lastimosa@abs-cbn.com