Ug mas nikusog pa gyod si Super Typhoon Yolanda. Human nakasud sa teritoryo sa Pilipinas, naghagiyos na siya sa gikusgong 333 ka kilometro matag takna. Nakita sa mga eksperto nga nakapasamot sa kapaspas ni Yolanda mao ang kainit sa temperatura sa South Philippine Sea nga iyang gisubay sa di pa motugpa sa Kabisay-an.
Si Meteorologist Ryan Maue sa WeatherBell Analytics niingon nga ang 30°C nga hangin sa ibabaw gisamotan sa kainit sa lawom nga dagat. Nitino siya nga bisan mohinay pa magpabiling Super Typhoon si Yolanda hangtod sa iyang pagtugpa sa Samar o sa Leyte o, segun sa labing uwahing pangagpas ni PAGASA Visayas Director Oscar Tabada, sa Surigao.
* * *
Maong naaghat ang kalibotanong mga eksperto sa panahon pagdeklarar ni Yolanda nga labing gamhanan nga bagyo sa tibuok planeta karong tuiga. Gidasonan nila ang mga pasidaan sa mga Sugbuanon ug ubang mga molupyo sa Kabisay-an nga maoy tugpahan ni Yolanda sa hingpit nga pagpangandam sa iyang kapintas.
Ang US National Hurricane Center maoy nipintal sa masulub-ong hulagway sa kadaot nga ibilin sa bagyong sama kakusog ni Yolanda: Maguba bisan ang labing lig-ong kabalayan, manglupad ang atop ug mahagsa ang bungbong; matumba ang mga punoan sa kahoy ug mga poste sa kuryente, ang ka-way suplay sa kuryente molungtad og pila ka semana o pila ka buwan.
* * *
Kun di pa igong kahadlokan ang kakusog sa iyang hangin si Yolanda may laing gibitbit nga katalagman: Daghan ug lapad nga uwan. Gibanabana sa AccuWeather ang uwan nga ibubo ni Yolanda nga may gilawumon nga walo ngadto sa 12 ka pulgada. Mas daghan kay sa naandang uwan sa tibuok buwan.
Nipasidaan ang AccuWeather nga labing nameligro sa pagdahili sa yuta ang mga molupyo ug kabalayan sa bukirang mga barangay sa mga dapit nga direktang maigo ni Yolanda. Mas kuyaw pa gyod ang mga dapit sa Bohol ug Sugbo nga labing naggusbat sa niaging magnitude 7.2 nga linog.
* * *
Apil sa labing andam ni Yolanda ang Visayan Electric Co. (Veco). Ginamit ang pait nga kasinatian sa mga Sugbuanon sa pagkaputol sa suplay sa kuryente sud sa usa ka buwan human sa pagkusukuso sa bagyong Ruping 23 ka tuig nang nilabay, gipamutos na sa Veco ang ilang mainlines ug gipamul-ongan nang daan ang mga sanga nga mahimong mobad-ay sa ilang mga alambre pag-abot na sa bagyo.
Gipasabot ni Ma. Teresa Sederiosa, tigpamaba sa Veco, nga di sila magpaabot nga mangatumba ang ilang mga poste. Kun mohinayon pag-isa ang Pagasa og Signal No. 4, mahimong pawngon na nilang daan ang suplay aron nga di mosamot ang kapeligro sa katawhan kun mangaputol nang mga alambre. Nipasalig siyang pahibaw-on ug hatagan nila og igong lugway ang mga konsumidor aron makaandam.
* * *
Email: leo_lastimosa@abs-cbn.com