Daghang mosulti nimo sa kamapuslanon sa vendo machines. Kay nakuha nila sa labing sayon nga paagi ang ilang mga panginahanglan. Bisan unsang orasa sa adlaw ug sa gabii. Makapalit ka og kape, o juice, o chocolate, o junk food, o bisan sigarilyo.
Makapalit ka og kape bisan wa nay nagtikaw-tikaw ug lawom nang gabii. Nga di kinahanglang mamukaw sa nagdukaduka nga mga tindera. Way mohatag og tinan-awan nimo nga mora kang nakahimo og dakong krimen kun magsige og balikbalik og palit og chocolate ug mga pagkaon nga way hinungdan. Mas gawasnon kang mopili sa imong kan-on o imnon kun way laing makakita. Way laing mahibawo gawas nimo ug sa makina.
* * *
Maong naglumba ming mga kawani sa DYAB og pamalit sa makina sa kape nga gitanyag sa usa ka negosyante sa presyong P17,000 lang. Gawas nga malibre sa kape gisaaran pa gyod mi niya nga mahimo ra ming mangiyugpos ug makapaabot og kita nga labing menos P7,000 matag buwan.
Si June Perez maoy labing abtik nga nakapalit og makina. Nga iya dayong gibutang sa among canteen. Nanaguto mi sa kahigayonan nga si June ang labing unang nakasakay sa duyan sa kaadunahan. Ug igo na lang ming magsunod ug maglaway sa iyang pagtumpi og dugang katigayonan.
* * *
Bisan nagsige og reklamo ang tagduma sa canteen nga mobagtok ang kape sa makina ni June kun makalimtan nila og ukay, nipalit sab ko sa akong kaugalingong makina. Tag-P5 rang tasa sa among kape. Busa masaligon nga mas halinon kay sa nag-unang vendo machines sa among sibyaanan nga tag-P10 ang tasa.
Apan nisamot pagbagtok ang kape ni June. Di lang tungod kay nakalimtan og ukay kun dili tungod kay wa gyoy halin. Lasaw ang among kape kun itandi sa mas iladong brand. Sa akong pagsuwat ini, wa na igkita ang makina ni June. Akong napalit nga makina wa sab kapusli kay kanahan nga mga ilaga, nga naglagot sab tingali sa pagsige og bagtok sa kape, nikitkit sa plastik nga hose sa kape.
* * *
Bisan ang nag-unang vendo machines nahimong tinubdan sa kahasol. Nagsalig ba kaha nga napurdoy nang kompetensiya, o sa kahinay sab sa halin, tagsa na lang ayuhon. Maayong molamoy og mga sensiyo apan tapolang mobugwak sa kape ug ubang baligya. Kinahanglan pang takiliron una mobuhi og chocolate ug junk food.
Kasagaran mas sayon pang pagpamalit sa atbang namong mga tindahan, nga maabot lang pinaagi sa paglusutlusot sa makamatay nga naghagiyos nga mga sakyanan sa nasudnong highway atubangan sa among sibyaanan, kay sa paghug og sensiyo sa among vendo machines. Mas maayo gihapon ang mga tindera, bahala na og usahay magduka, kay sa mga makina nga di modugo bisan pa og tuwaron.
* * *
Email: leo_lastimosa@abs-cbn.com