Sa pag-asumir sa mga mananaog sa piniliay sa Mayo 13 sa ilang mga buhatan, hinaot nga kapahinumdoman ang mga botante nga nagsugod sab ang mas lisod nga bahin sa ilang gimbuhaton. Lisod nang daan ang paghukngay ug pagpili sa mga kandidato sa niaging piniliay. Mas hago ug alang nako mas mahinungdanon ang pagtabang sa mga nakalingkod sa katungdanan pagtuman sa ilang mga gimbuhaton. Hinaot nga ang kadasig sa mga botante sa niaging piniliay--mahimong sa pagsubay lang sa mga isyu sa kampanya o sa aktibo gyud nga pagpangampanya para sa mga nauyonan o batok sa mga wa mauyoni--di lang magpadayon kun dili mosamot pa human sa piniliay.
* * *
Mangahas ko pagsugyot og duha ka paagi sa pagtabang sa mga maghupot sa katungdanan sa mosunod nga tulo ka tuig:
• Una, ato silang pahibaw-on sa batakan nga mga panginahanglan sa kinabag-an sa katawhan, sa ingon di sila magbuut-buot ni magpatuyang sa pagpasiugda og bisan unsang proyekto nga mahulbot gikan sa tumoy sa ilang buhok o mahunghong sa ilang mga suod nga personal nga mga interes ang gipalabi; ug
• Ikaduha, ang pagpahibawo nila nga nagbantay ta ug ang tinuoray gyud nga pagbantay sa matag transaksiyon nga ilang sudlan, sa matag lakang nga ilang himuon ug sa matag proyekto nga ilang pasiugdahan.
* * *
Kun kitang tanan ang magbantay, kinsa man sa mga mangatungdanan ang mangahas sa pagpanikas? Kun kitang tanan ang magsusi sa tanan nilang transaksiyon, kinsa man ang magpapating sa pagpangawat? Kun kitang tanan ang magkutikuti sa matag lakang nga himuon, kinsa pa man ang magpatugatuga og pangabuso? Kasagaran sa nangagi nga mga pagpanikas, pagpangawat ug pagpangabuso nabisto nga uwahi na. Nawaldas nang buhis sa katawhan, may pribado nang mga bolsa nga niburot ug nayatakan na ang interes sa kinabag-an. Kun nagbantay pa lang unta ang tanang nagpakabana nga mga magbubuhis, wa untay overpriced nga buildings nga natukod ni yuta ilawom sa dagat nga napalit.
* * *
Di hinuon sayon ang pagbantay. Kaliboan ug usa ka palusot ang angay nga babagan. Di tanang subasta makiangayon. Ang labing dagkong maniobra nahimo na sa wa pa ablihi ang mga sobre sa bidders ug bisan sa wa pa mosumiter ang mga kontraktor sa ilang presyo. Nagkinahanglan ta og katakos, kaisog ug determinasyon sa pagbaraw sa mga binuang.
Mahuptan nato ang katakos, kaisog ug determinasyon kun maghugpong ta. Kun magkahiusa ang nagpakabana nga mga lungsoranon, magtampohay sila sa kasayuran sa mga palusot ug unsaon pagpungil ang tinonto nga mga transaksiyon, way bisan kinsa nga makahudlat ni makahaylo sa kaligdong sa ilang kawsa ug labaw sa tanan di tokar-tokar ang ilang pagpanginlabot ug makanunayon ang ilang pagpaningkamot nga ang kataposang usa ka dako sa siningtan sa mga magbubuhis madapat sa labing dakong kaayuhan sa labing daghan.
* * *
Email: leo_lastimosa@abs-cbn.com