Si Ingko Damian sigbinan

Gisalo-salo sa mga baba sa tanang balhibo’og dila sa Sityo Pulag-udlot nga kini kuno si Ingko Damian sigbinan o nagbuhi og sigbin. Daghan kuno ang nakasaksi matud pa ni Dimya, ang pinakatsismosa nga ang tanang ling-on sa kawayanan nga gipanag-iya ni Ingko Damian, adunay mga higot nga kadena. Susama kuno kini sa adunay iro nga gipanghigot. (Kay matud pa gud sa mga tigpatuo-tuo, higot ra man kuno ang makita, ang sigbin nga maoy gihigtan sa kadena di man kuno makita.) Aduna pa gyud kuno uling ug kalabasa (mao kuno kini pagkaon sa sigbin).

“Si Dulfo gyud mismo ang nakakita niana,” matud pa ni Dimya. Nanuasik iyang laway kaha tungod sa kanindot sa iyang estorya. Naglatok sab nga nagtutok kaniya ang mga kauban niyang libakera.

“Kung wa pa makaalisto si Dulfo, sigurado gyud to nga mapaakan sa sigbin. Padayon ni Dimya,” haya na unta siya karon nga nanglagom ang kalawasan” (kay matud pa usab sa mga albularyo nga manglagom lagi kuno ang tawo nga paak sa sigbin ang gikamatyan).

Sukad nabaniog ang pagkasigbinan ni Ingko Damian, mora na siya’g adunay sakit nga mananakod. Mag-iyahay na’g lihay ug di na sab siya tagdon sa iyang mga silingan ug mga higala. Kini tungod sa kahadlok nila nga basig ipapaak sila sa binuhi niining sigbin. O di ba kaha pabatnan niini ang ubang mga sigbin kung mosanay na. Kay matud pa nila di man gud kuno ka makabalibad kung ikay maayunan sa tag-iya sa sigbin nga maoy pabuhion. Nangahadlok sila nga basin mapareha unya silang Ingko Damian nga sigbinan.

Hasta si Belen, ang may tindaha’g tuba duol sa barangay hall gibati na sab og kahadlok ni Ingko Damian. Di na siya mag-display og tuba aron dili na mo-estambay si Ingko Damian sa iyang tindahan. Apan dihay higayon nga wa na gyud makabalibad si Belen kang Ingko Damian, kay tayming man nga diha ang tigulang dihang naghatod og tuba si Noy Isko ang suki ni Belen nga mananggete. Gipakyaw dayon ni Ingko Damian ang usa ka container nga tuba. Nag-inom nga nag-inusara ang tigulang kay wa man gyo’y mga higala nga mingduol kaniya aron makigtagay. Gani tanan nga iyang gitunolan og tuba mingbalibad man dayong pahilayo kaniya. “Kahibalo ko nganong nanglihay ug mahadlok mo nako...” nakabungat ra gyud og mga pulong si Ingko Damian sa dihang nahubog na kini.”

Kana tungod sa mga tabi-tabi nga ako sigbinan ... Uy! Bahala’g unsaon ko ninyo’g daot di gyod to nako kuhaon tong kadena nga gihigot nako sa ling-on sa kawayan. Bahala na’g madaot ang akong dungog. Basta ang importante wala nay mangawat og dabong sa akong kawayanan.” (Katapusan)