Ang mangtas sa sityo Tigbuwan

Nagubot ang sityo Tigbuwan dihang may gibalbal. Ang gibalbal mao si Ponsing, ang tindera’g tabako sa eskina. Nakuniskunis ang iyang lawas ug matud pa mabdos kuno kadto si Ponsing.

“Kun mao na mibalik ang mga ungo dinhi,” ni Kapitan Andoy nga nakighinabi sa iyang mga tanod.

“Kay ngano man diay, Kapitan, duna diay daghang mga ungo dinhi sa ato kaniadto?” usa sa mga tanod nga si Bestri nangutana.

“Oo, grabe kaayo dinhi sa una. Bata pa ako niadto dunay gibalbal dinhi. Ug kay nahibaw-an man ang mga ungo mao tong gilutos sa taga dinhi sa ato, ang pamilya nga ungo, ang uban nadakpan ug gidala sa bilanggoan sa lungsod, apan nakaikyas...” Mitutok si Kapitan Andoy sa buwan. Mora’g nahimuot siya sa kahayag sa buwan. “Ang pagsubang sa takdol nga buwan ampay sa mga ungo...”

“Mao ba, Kap,” ni Bestri pa. Gibati’g kakulba si Bestri kay mao ra bang usa ang iyang asawa didto sa ila, kay ang manghod niini miapil og Girl Scout Camping nga maoy pirmeng ikakuyog niini matag gabii kanang moapil siya sa pagpatrolya sa tibuok balangay.

“Mopauli una ko’g kadiyot, Kapitan,” nananghid si Bestri sa Kapitan. “Maorang usa si Lita didto sa among balay...”

Mipahiyom si Kapitan Andoy nga mopasiklap usahay sa hayag nga takdol. Pag-abot ni Bestri sa may kinasang-an nga duol na sa iyang payag. Ug may nabati siyang singgit--tingog ni Lita nga iyang asawa.

Ug kay magdaladala man siya’g hait nga punyal nga may boronse sa tumoy, giibot niya kini ug midagan paingon sa ilang payag. Ug didto iyang nakita si Lita nga gibugno sa usa ka dakong iro nga itom.

Giambakan ni Bestri ang irong itom ug gitampok ang punyal sa may tangkugo sa irong itom nga buot nang mohangkab sa iyang asawa nga nagpadayon sa pagpiliik sa kahadlok. “Arrrrkkkgggg...” miagulo ang iro nga mora’g tawo. Taudtaod nalup-og ang irong itom ug unya mibalik sa normal nga tawo ang nakita ni Bestri ug Lita. “Uy, si...si kapitan Andoy kana, Bestri,” ni Lita pa nga gibati’g kakuyaw.

Ka-kapitan, ikaw...? Ikaw ang mangtas nga ungo? Ginoo ko, ikaw diay ang ungo nga mibalik dinhi sa atong sityo?” Wala makatuo sa iyang nakita. Ingon sa gibati’g kaluoy si Bestri sa Kapitan.

“Kapitan, dad-on ko ikaw sa Hospital,” ni Bestri.

“Ayaw na lang, kay mamatay na ko ning akong samad nga nia ning akong tangkugo,” naghingakhingak ang Kapitan. Unya nakahukom si Bestri nga iyang pahibaw-on ang mga kauban niyang tanod bahin sa nahitabo, nga si Kapitan mao ang mangtas nga ungo. Apan pagbalik niya wala na ang patay’ng lawas ni Kapitan Andoy ug walay bisan pat-ak o mansa sa dugo nga makita diha sa salog nga kawayan. (Kataposan)