Disyembre 25. Sayong buntag. Nagmata na si Nilo. Nilingkod na sa terasa. Nagpanglantaw sa mga silingang mga balay. Medyo nahimutang man iyang gipuy-an ibabaw sa gamay’ng bungtod. Wa siya nag-Noche Buena kay way budget. Nag-inusara ra man siya sa balay nga iyang gipuy-an. Balay ni sa iyang maguwang nga tua sa UK nagtrabaho.
Siya ang gihimong caretaker sa maong balay nga nahimutang sa eskina sa mga dalan Dakutin ug Palanom, sa sityo Eyobaw.
Wa siya’y sweldo o allowance sa pagka-enkargado. Apan hatagan siya’g dakong pahat sa halin sa maong house and lot kun mahalin. Apan kuli nga halinon. Kay si Nilo mismo, way maayong relasyon sa mga silingan. Wa siyay PR. Gilibak pa siyas mga silingan nga abnormal.
Grabe gyud hinoon ang kinaiya ni Nilo. Wa siya’y maayong relasyon sa iyang mga ginikanan ug mga igsoon. Hasta sa iyang mga ig-agaw. Ang iya rang maguwang nga si Daisy nga tua sa UK ang ikasabutsabot niya.
Brayit man god kaayo ni si Nilo. Gani tungod sa iyang ka-brayit, kutob ra siya sa grade six. Wa nay ganang moeskuyla. Gipul-an sa mga leksiyon. Tungod sa iyang pagka-brayit, pwerte ka pilosopo. Grabe ka insultador. Puwerte maniid sa lihok, sininyasan ug tinan-awan sa isig ka tawo.
Dautan kanunay iyang hunahuna sa isi’g ka tawo. Kun maglakaw siya sa karsada, unya makakita siya’g tawo nga magtabi, unya magsinyasay, magpasiplatay, iyang sabut, gilibak na siya. Ug kontra na niya ang maong mga tawo. Kay kanunay lang kono siyang gisaway sa hilom. Labi na’g magkinataw-anay sila. Kay ulitawong guwang siya, gidudahan sab nga bading.
Aron may kabuhian si Nilo, nag-drayeb na lang siya’g traysikol. Karon, kay Pasko, wa siya nibiyahe. Gigrahe niya ang traysikol ngadto sa balay sa tag-iya.
Pagsilang sa adlaw, nigawas si Nilo. Niduol sa tindahan atbang sa iyang gipuy-an. Mao ni pinakasuod niyang silingan. Ug pinaka way-ayo nga silingan alang ni Nilo. “Maayong Pasko ninyo Noy Andres, Nang Asyon†ni Nilo nga mapahiyomon. Nahibulong ang managtiayong Andres-Asyon.
“Maayong Pasko usab kanimo, Nil†ni Noy Andres. Napugos og timbaya.
“Maayong Pasko sab, nimo Nil†ni Nang Asyon. Nikomplemento’g tubag.
“Unsa may nakaon nimo Nil? Ngano maayo man imong buot rong paskoha?†ni Noy Andres. Wa kapugong sa pagpangutana. Kay mosugot ra man siya’g insultuhay ining abnormal nga silingan.
“Gipadamgo ko sa akong lolo nga dugay nang namatay. Gitambagan ko niya, nga makighoyhoy sa tanang silingan bisa’g wa kauyon nako. Ug ipangandoy nako ang maayo alang nila. Dili gyud dautan. Kay kun dili deserving sila sa maayo, mobalik nako ang maayo. Kun dautan akong panghimaraut, dilikado mosumbalik nako ang dautan kun dili sila deserving sa dautan. Matud pa sa akong lolo, wish good to everyone. The more good wish you make to people, the more good things will come back to you†ni Nilo.
“Sa ato pa, di ka na maghunahuna’g dautan sa imong mga silingan?†ni Noy Andres.
“Maayo na tanang akong hunahuna Noy†ni Nilo.
“Kun dunay lai’g tinan-awan, lai’g linihokan, lai’g sininyasan, unsa may imong hunahuna?†ni Noy Andres.
“Matud sa akong lolo, ang tawo, duna man gyu’y ikasaway sa isi’g ka tawo. Kun tinood ang saway, wa kay angay’ng ikasuko. Kun dili tinood, labi pang way angay ikasuko†ni Nilo.
“Nalipay kaayo mi sa imong kausaban rong Paskoha, Nil. Mapasalamaton mi sa imong lolo†ni Noy Ason.
“Maong sayo kung moadto ron sa simbahan. Magpamisa ko sa kala’g sa akong lolo†ni Nilo.
Ug nangabut ang daghang mga nobelero sa ilang sityo. Gitimbaya tanan ni Nilo. Gipanglamano.
Naniga ilang mga mata nga nagpahiyom sa kahingangha ug kahibulong. Tiaw moy abnormal, nabut-an sa Pasko! (Katapusan)