Dihang naasawa ni Tibong ang anak sa ungo

Dinhi sa sityo Tubod-Tin-aw si Rita maoy labing matahom nga dalaga nga gikaibgan sa daghang mga ulitawo dinhi sa sityo. Taliwtiw ang iyang ilong ug puti ang pamanit. Tag-as usab ang iyang buhok ug labihan ka bawog ang iyang mga pilok. Naa pay lawas nga bus-ok ug bigot nga kun magtapis lang kini og toalya makapanglad-ok gyud ang lalaki nga magtan-aw kaniya maulitawo man o minyo.

Mao man gani nga si Tibong nga usa lang ka manananggot dinhi sa sityo naibog gyud kang Rita. Usahay mabati siya nga magkantakanta didto sa taas sa lubi nga iyang gisanggotan ug ang pangalan ni Rita maoy iyang litokon nga iapil niya sa lirik sa iyang giawit nga binisaya. Apan gibugnaw siya ni nanay niya Gualda. Matud pa sa iyang nanay Gualda, “Hoy, Tibong, unsa ning akong nadunggan nga ikaw kuno puwerteng gugmaha anang Rita? Tinuod ni?”

“O, nay Gualda,” mubo niyang tubag.

“Sus, nimong bataa ka, wa ka ba diay mahibawo nga kanang inahan ni Rita nga si Tinay hilabihan ka mangtas nga ungo, kay ang iyang inahan niini nga si Tonia nga taga isla Dulomdulom namatay sa duslak sa sapang kay nakit-an nga namalbal og mabdos nga babaye,” misulimbad ang libatong mga mata sa iyang inahan.

“Di ko motuo’g ungo, Nay uy,” ni Tibong pa nga nagpahiyom. “Aw, kun mosugot lang si Rita nako, Nay aw, maihaw gyud nang atong duha ka baboy diha sa alad kay pakaslan ko man gyud kini...”

Wala na lang motingog ang inahan. Nakasabot siya nga kun gugma na gani maoy maghari daghan ra bang maghikog labi na’g mapakyas. Kun mao may maasawa sa iyang anak si Rita, aw, dawaton na lang nila ni Pael nga iyang bana sa way pagmakuli.

Unya usa ka gabii namisita si Tibong kang Rita. Iya dayong gipadayag ang iyang pagbati ngadto sa dalaga. “Mao na, Rit, in-love kaayo ko nimo,” isog nga nalitok ni Tibong kining mga pulonga. Sa pagkadungog ni Rita, inay masuko, mipahiyom hinuon kini ni Tibong ug  mitubag sa pag-ingon nga. “Dili kaha ko nimo binuangan ug unya imong pahilakon, Tibong?”

“Di...dili, uy, Rita, kay mahal tika.”

“Sige, ug karong gabhiona ihatag na nako kanimo ang matam-is “Oo,” ug ampingi baya ang maong gugma, ha?” paraygon ang tingog ni Rita.

Nahalukso si Tibong sa kalipay ug iyang nahagkan ang dalaga nga wala masuko sa iyang gibuhat. Ug sa iyang giingon, iya gyung gipakaslan si Rita. Ug usa ka gabii samtang nangatulog sila sulod sa kuwarto nakadiparal si Tibong nga wala si Rita sa iyang tupad. Tungod niini mibangon siya ug iyang gisusi kun hain kini. Halawom na ra ba ang kagabhion. Unya nanaog siya sa silong ug didto sa may ilawom sa dakong punoan sa chicos iyang nakita nga may tawong nagtuwad. Iya dayong giduol ug dinhi maoy nabantang sa iyang panan-aw si Rita nga iyang asawa nga maoy nagtuwad. Iyang gisangpit.

“Rita, unsay nahitabo nimo, ha, nganong nagtuwad ka?” ni Tibong pa nga giabot og dakong kahibulong.

Mikalit lang og barog si Rita nga kalkag na kaayo ang mga nanglikaang ug siga na kaayo ang mga mata. “Ayaw panghilabot nako, Tibong aron dili ko maglagot nimo,      grrrrll...”

Ug kalit lang nga milukso si Rita ug nahanaw didto sa mangiob nga kagabhion sa unahan. Iyang gitawag apan wala na kini mamati kaniya. Tungod niini, mibalhin si Tibong og puyo didto sa ilang nanay ug tatay niya. Gusto niya nga magbuwag na lang sila si Rita kay nasaksihan man gyud niya nga usa na kini ka mangtas nga ungo.

Apan usa ka gabii, may nangaskas sa ilang atop nga nipa ug may tingog siyang nabati nga mora’g siya ang gitawag.

“Tibong! Tibong! Ako kini ang imong asawa si Rita. Pauli na sa ato, uy, kay dili ka mopauli magmahay ka lang unya...” ug nahilom si Rita ug pagka-taudtaod nakadungog si Tibong og tingog sa wakwak nga nagkanayon, “wakkk! wakkk! Wakkkkk!” (Kataposan)