Pag-agas sa mga luha

Daw sa dili mahikalimtan ni Samuel ang mga malipayong adlaw sa iyang kabatan-on, diin niya nahibalag si Merlita, ang bugtong babaye nga maoy natingban sa tim-os niyang pagbati. Klasmet man gud silang duruha kaniadto didto sa Mindanao sa usa ka pang publikong tunghaan.

Utokan nga pagka tawo si Samuel, ug maoy baledikturyan sa maong eskuylahan. Samtang salutatoryan usab si Merlita. Ug sa dihang nahuman na nilag gama ang ilang mga gimbuhaton sa eskuylahan. Wala lang nila palandunga, nga walaw na maglangay si Samuel ug iya dayong gidaygan sa iyang gugma si Merlita.

“Abi mo Mer, karon pa gayud ako nibatig sama niini, ug sayud ko nga usa kini ka matuod nga gugma. Gihigugma ko ikaw Merlita,” padayag ni Samuel ngadto sa dalaga, nga gipahiyuman usab ni Samuel. Inubanan sa makahuloganong tinan-awan niini, ngadto sa matahom nga dalaga.

“Dili ka angay nga maguol Sam, kay gihigugma ko usab ikaw,” tubag ni Merlita nga dayog sandig sa dughan ni Samuel.

Ug wala usab magdugay naanod sila sa makusog nga bul-og sa ilang mga pagbati. Unya nahikalimot hinuon sila, sa tagsatagsa nila ka mga kaugalingon.

Usa ka adlaw niana, usa ka ahensiya sa gobyerno ang ni ‘offer’ sa libreng  pagtungha sa kolehiyo sa kursong PMA (Philippine Military Academy) kung makapasar sa ilang mga pasulit. Misuway  si Samuel sa maong oportunidad, ug didto iyang naangkon ang kalipay kay usa man siya sa nakapasar niini. Apan luyo sa kalipay nga gibati sa iyang kinabuhi.

Hilom usab diay naguol siya, kay magkalagyo na man sila si Merlita, kay adto na man siya dad-on sa  Baguio City, aron sa pagpadayon sa pagtungha, isip usa ka militar.

Ug paglabay sa daghang mga katuigan. Usa na ka  opisyal sa militar si Samuel. Nga didto siya madestino sa Mindanao. Usa niana ka adlaw dunay presensiya sa mga rebelding grupo nga ilang nasigpatan. Ug sa ilang pagsusi didto nagkasinukliay sa ilang mga bala sa armas. Daghan ang nangamatay sa panag-engkuwentro sa mga rebelde batok sa mga military. Tungod sa maayong pagka puwesto sa mga sundalo sa gobyerno. Paghunong sa mga butobuto gibantayan dayon sa mga military ang mga patay’ng lawas sa mga rebelde. Apan usa ka babayeng hamtong ang pangidaron, ang kalit mingduol nga mabalak-on ug kahilakon ang panagway niini, ang miutingkay dayon sa mga patay’ng lawas sa mga rebelde.

Ug sa pagtukas niya sa gitabon sa ulo niini, ningaab siya sa paghilak, nga nagkurog ang mga tingog sa tumang kalisang. Nagdanguyngoy nga mibakho ang hamtong nga babaye.

“Anak, nganong nibiya ka kanako?” matud pa sa maong babaye nga sa kaguol gayud nagkisikisi. Ug giduol siya sa usa ka military ug gipikpik ang mga abaga niini ug sa pagyanghag sa maong babaye, kalit misinggit kini:

“Samuel, ikaw ba gayud kini?” Daw sa giugbok si Samuel sa iyang nakita. Ingon sa namay-ongan niya ang panagway sa maong babaye. Giugbok si Samuel daw kandela ug wala dayon makatingog sa dihang maoy mingsugat sa iyang panan-aw pagkakita niya sa panagway sa naghilak nga babaye.

“M-Merlita? N-Nganong ania ka?” Sukna ni Samuel nga pangutana, sa babaye nga kaniadto nahimo niyang hinigugma.

“Unsay buot ipasabot niining imong pag-anhi? Wala ka ba diay malisang dinhi sa mga rebelde? Palihog lang pasabta ako niini, Merlita...” ni Samuel pa nga gibati gayud sa dako nga katingala.

Sa ilang panagkita dinhi sa natad sa panggubatan ni Merlita, ang kanhi niyang hinigugma.

“Samuel, paminawa una ako karon, kay ipatin-aw ko kanimo gayud ang tanan. Ang tinuod lang, sa imong pagbiya kanako kaniadto.  Pahinumdoman ko usab ikaw karon, nga sa atong paghigugmaay kaniadto.

Tungod sa kainit sa atong mga parayeg ug mga romansa. Nakalimot kitang duha sa atong kaugalingon. Gibuhat nato ang ritwal sa gugma, nga angay lamang gayud buhaton sa usa ka tinuod nga magtiayon. Apan bisan trato pa lang kita niadtong panahona. Nakasala gayud kitang duha. Ug kining lalakeha, nga inyong napatay nga tinabunan sa iyang nawong, mao kini ang bunga sa atong gugma, nga imong gitalikdan kaniadto. Sa imong pagtrin didto sa Baguio City, aron ikaw gayud mahimong usa ka sundalo sa Philippine Military Academy nga tungod sa dako mong garbo nga nahimo ka nga usa ka sundalo sa atong gobyerno. Nakalimot na ikaw kanako ug sa atong anak.”

“M-Merlita, oh, akong Merlita, pasayloa intawon ako .... Hu-hu-huu...” (Kataposan)