“Learning is Never Ending”

CEBU, Philippines — Dili man tuod lalim ang iyang naagian nga kasakit ug kalisdanan sa kinabuhi kaniadto, apan giantos niya kining tanan ug wala kawad-i og paglaum. Kay niya pa, samtang may kinabuhi pa ang tawo, siguradong aduna pa gyud kini paglaum. Importante matod pa nga dili dayon kita mu-surrender ug kutloan nato og pagtulon-an ang atong mga kasaypanan ug kasinatian sa kinabuhi.

Apan bisan pa man sa iyang naabot karon, pabiling mapaubsanon si Jocelyn Fuentes-Newland, 49 anyos, nagpuyo karon sa NSW, Australia, ug kinsa Director sa Bournda Enterprise Pty Ltd ug tag-iya sa Accord Solar and Electrical didto sa  Queensland, Australia.

Nahimugso si Jocelyn sa Pajac, Lapu-Lapu City apan sa bata pa siya  didto sila nagpuyo sa Cagayan De Oro. Ikaunom siya sa walo ka managsuon sa panday nga amahan ug wala’y trabaho nga inahan.

“Sa kalisod sa kinabuhi, mapasa-pasa ko sa mga balay sa akong mga iyaan kay lagi kuwang permi ang pagkaon,”paambit pa niini.

Bisan asa lang sila nagpuyo didto sa Cagayan. Nakapuyo sila duol sa gibantayan nilang fish pond diin didto ra sab sila manguha og panud-an.  Ug aron aduna silay bugas, pailisan nila og mais ang ilang kuha nga isda. Nakapuyo sab sila sa umahan diin utan ang permi nilang sud-an.

Kuwatro anyos pa lang siya, motabang na siya sa iyang mga ginikanan og pamowak og lubi.

“Kung mohangin kay tag piso ang usa pero usahay malas kay maunhan mi sa baboy sa silingan. Suwa mi og asin ug suka sa tuba. Kung naay pista malipay mi kay ako papa ang mag-ihaw ug makadala siya og mantika sa baboy nga among mabahog sa kan-on. Para maka libre og snacks tabang ko’g huyop sa pagluto og bibingka sa among silingan,”niya pa.

Nagtungha siya sa Grade 1 sa Bayabas Elementary School ,apan tunga ra siya ka tuig didto sanglit nibalik man sila og puyo dinhi sa Opon. Nipadayon siya og tungha sa Datag Elementary School. Nagbalhin-balhin sab siya og eskwelahan apan nigradwar gyud sa Datag Maribago Elementary School.

“Wala mi bawon kwarta, magdala ko’g bayabas akong pailisan og papel sa akong kauban. Maninda ko’g yema ug balikotcha. Mo-volunteer sab ko og tabang sa among panadero sa Nutriban para naa koy libre,”asoy pa niini.

Wala sab matod pa siya’y ikaplit og iyang projects kaniadto. Ug sa ilang kalisod, bisan unsa nalang nga diskarte ilang buhaton.

“Kada weekend moadto me sa usa ka resort. Daghan mga hapon mangaon ug kami sa ubos sa cottage naglangoy-langoy mangayo’g coins,”niya pa.

Nagtungha siya sa Marigondon National High School. Apan human sa 1st year, gipaundang sa iyang mga ginikanan kay gipauna og tungha iyang mga lalaki nga igsuon. Apan kay pursigido man gyud siya motungha, nagtrabaho siya isip katabang sa iyang maestra, si Mrs. Lagudas.

“Kada recess, mouli ko sa ilang balay para ligoon iyang mga anak ug manghugas og plato. Sa lunch time mouli ko para magluto’g paniudto asta sa panihapon. Sa gabii mag tukaw sa bata, maglaba sa weekends ug mag sag-ob og tubig,”sigon pa niya.

Tungod sa iyang kakapoy, dili na siya makatuon og tarong. Apan tungod sa iyang kakugi, nigradwar gyud siya sa hayiskul niadtong 1987.

Wala na siya niapil sa ilang graduation ug nilarga didto sa Manila nga P20 ra iyang kwarta. Misakay ra siya og C130 plane gikan sa Mactan Airbase padulong sa kaulohan. Didto nagtrabaho siya isip katabang, wala’y sweldo basta aduna lang siya’y kapuy-an ug makan-an.

Kay hilig man siya og sayaw, nalakip siya og dance group kanidto sa Opon ug ang training center sa maong grupo nabalhin didto sa Manila. Nitiwas siya og training didto ug pila ka tuig ang nilabay  nadawat siya isip dancer didto sa Japan.

“Naka six months ko sa Japan and I met the father of my son. He was my first of everything but unfortunately it was my worst trial in life and I became a single mom and all dreams was shattered on that time,”niya pa.

Nagbuwag sila sa iyang hapon nga uyab ug nauli siya Pilipinas nga buntis.

“Makadungog ka mga sakit nga words like ‘mao na gikan sa Japan naanakan pa gyud’. They called me names, mga sakit nga mga angga pero wala nako sila tagda,”niya pa.

Human nanganak, nilarga siya sa Manila ug nagtrabaho isip waitress sa usa ka kan-anan. Dayon nahimong tour guide sulod sa usa ka tuig ug dayon nahimong beauty products sales representative. Nipahawa ra sab siya didto ug nagtrabaho sa usa ka construction company isip interpreter ug personal assistant sa hapon nga tag-iya niini.

Human sa duha ka tuig, nagtrabaho siya isip Japanese Guest Assistant sa Palawan. Dinhi nagkaila sila ug nagkahigugmaay sa Australian national nga si John William Newland, chief engineer sa resort. Human sa upat ka tuig sa Palawan, nanimpad siya sa Thailand.

Hangtod nga gikasal sila ni John niadtong 2005. Nadistino ug nagkalain-laing nasud iyang bana ug siya padayon nga nagtrabaho sa Thailand.  Niadtong 2006 nibalhin sila sa Tokyo ug nagtrabaho siya sa Australian Embassy.

Dinhi nagsugod siya og himo og charity and voluntary works para sa biktima sa bagyong Ondoy didto sa Manila, linog sa Bohol ug Japan, ug biktima sa bagyong Yolanda sa Kabisayaan.

“I collected used clothing,towels and blankets. I make suman ako baligya sa Church para mapadala ang money bisan ginagmay.  We went to Tabogon, school supplies ug snacks amo dala then Ormoc family pack amo dala mga 650 families and Tacloban,”niya pa.

Hangtod nga niadtong 2016 ni settle for good na sila sa Australia sa iyang bana.  Mag-ulian lang siya dinhi sa Pilipinas.

Ug sa susamang tuig, gipalit nila ang kompanyang Solar and Electrical Service ug  sila na ang nagdumala niini didto sa Australia.

Giisip niyang inspirasyon sa kinabuhi iyang mga anak, hilabi na ang iyang kamagwangan nga usa na karon ka Royal Australian Navy.

“Ako permi i-remind niya nga please ayaw sunda ang nahitabo nato nga wala imong amahan, ayaw gyud ug buntisa ang mga girl kung di pa gyud right time,”

“Dako sab og influence sa akong life akong husband kay sukad nagkaila mi hangtud karon, ang iyang trust ug respect nako naa permi. Iya kong gitudloan unsaon pagka-ako ug asa kutob ang akong abilidad. He is also a very good mentor and a father figure to my son and to our adopted daughter,”niya pa.

“Dapat kabalo ka moantos. Buhata ang butang nga makaayo para nimo ug ayaw kainggit ngadto sa uban. Try to learn new things everyday, learning is never ending.”

“Help someone in many forms di lang sa money. Be positive. Always be on time, daghan grasya ang modagan kung late permi. Lastly, dili mamintaha sa isig katawo,”paambit pa niya.

Dako na gyud matod pa og kausaban iyang pagpuyo kaniadto ug karon. “Ang Ginoo naa permi sa akong kiliran. I talk to Him always. Wala ko sa akong nahimutangan karon kung di tungod Niya. Sa tanang pagsulay I close my eyes and feel na he’s holding my hands,”asoy pa niini.

Ug tambag niya ngadto sa mga bata ug mga ginikanan mao nga: “Sa mga anak, maminaw sa mga ginikanan kay parents know best. Sa mga parents, please know your children para ma close ninyo sila.”