“Work for that Dream”

CEBU, Philippines — Mamahaw lamang siya og candy niadtong college pa siya gumikan sa pinansyal nga kalisdanan nga gisagubang sa pamilya. Naputos sila sa utang, apan naningkamot gayud ang ilang mga ginikanan aron silang tanang managsuon mulampos sa ilang pagtuon.

Tunokon nga dalan ang gibaktas ni Dr. Edsel P. Inocian, PhD., 34 anyos, sa wala pa niya nakab-ot ang kalamposan. Siya karon ang Dean sa College of Medical Technology sa University of Cebu-Banilad Campus ug tag-iya sa EP Inocian College Foundation.

Lumad nga taga Mabini, Cebu City si Edsel ug ikalima sa walo ka managsuon sa puro mag-uuma nga mga ginikanan. Kasagaran nilang tanom sa bukid mga utanon, prutas ug mao kini ilang ibaligya aron makakwarta. Ang ilang abot sa bukid  mao ra sab ang ilang kasagaran kan-on.

Nagtungha siya sa Mabini Elementary School diin wala silay balon nga kwarta ug magdala lang sila og kan-on ug buwad nga giputos sa dahon sa saging. Gikan sa iyang klase ug matag weekends, motabang siya og pangraha, (bugha og kahoy), ug usahay maabsent pa gyud siya kay mouban siya sa iyang mama paghatod og kahoy sa usa ka sikat nga bakery sa downtown.

“Kay dili man me ganahan moabsent, dad-on namo among manghod sa eskwelahan o iduyan namo sa silingan ug kung mohilak kay modagan lang me didto,”asoy pa niini sa Banat News Tingusbawan.

Ug aron aduna sila’y pambalon managsoon, maninda siya sa klase og tagpiso nga pagkaon. Dili sab siya kaayo makatuon sanglit wala man sila’y kuryente kaniadto. Apan bisan pa man, nigradwar gyud siya nga 1st honor sa elementarya.

Nipadayon siya og tugha sa Guba National High School diin maglakaw siya og kapin usa ka oras padulong sa tunghaan. Dili matod pa malikayan nga malate siya hilabi na kun mag-uwan. “Magpandong ra mi og dahon sa gabi, magtaniil mi.”

“Kanang tagpiso nga hotcake, dili nako ka afford ana. Maong igkapadung uli kay mamayabas mi para among kan-on,”asoy pa niya. Taliwala sa kalisdanan, nahimo gihapon siyang 3rd honor pagka first year niya.

Kay nagtungha na man sa kolehiyo sa downtown iyang mga maguwang, nakahukom iyang inahan nga magpundok nalang sila tanan estudyante didto sa balay sa ilang paryente sa Talamban. Nakipuyo lang sila didto samtang nipadayon og tungha sa 2nd year sa San Isidro Parish School diin magbayad ilang ginikanan og P500 matag buwan.

“Kay wala may klaro nga income silang mama, mangutang lang sila sa silingan nga magpatanto. Kay di man mi kabayad, gibaligya nalang ang uban namong yuta,”niya pa.

“Gi-value man gud kaayo sa akong parents ang education, bahalag mahurot ilang kabtangan, basta mahuman mi tanan,”dugang pa niya.

Kadaghan nga higayon sab siya mag-promisory note para lang makakuha og exam. Ug aron aduna sila’y pambalon ug pampalit og projects, mouli sila sa bukid matag weekends ug summer aron mananom ug mamaligya sa ilang abot. Sa kakugi, nigradwar gyud siya sa hayiskul niadtong 2000 isip 1st honor.

Nagtungha siya sa kolehiyo sa Velez College sa kursong Medical Technology diin nahimo siyang scholar sa first year pa siya.  Nakipuyo lang sila sa usa ka napasagdan na nga balay didto sa Mandaue. “Nag-tap lang mi’g kuryente, ang atop kay trapal butangan lang og ligid. Kun mag-uwan, you have to find a place nga walay tulo.”

Sama kaniadto, mag-ulian lang gihapon sila sa bukid matag weekends. Ug kun tingklase, moderetso siya sa Carbon igkahuman sa iyang klase aron motabang og tinda sa ilang utanon ug prutas. Magsideline sab sila og kuha og blood pressure didto sa ilang pwesto diin bayran sila og P5.

Kay wala man siya’y balon, motabang siya sa trabahuon sa ubang trabahante sa Velez Hospital aron malibre siya og pagkaon. Malibre sab siya usahay sa iyang mga suod nga mga classmates.

Nalakip si Edsel sa dean’s list hangtod nga nigradwar siya niadtong 2004. Nikuha siya og board exam sa MedTech ug palaran nga nakapasar.

Nagtrabaho dayon siya sa Velez Hospital isip MedTech. Dungan sa iyang pagkasulod og trabaho mao ang pagkasakit iyang inahan. Gioperahan kini sa mayoma didto mismo sa iyang gitrabahoan nga ospital diin tanan bayranan niini gi-deduct sa iyang sweldo. P2,000 nalang iyang makuha matag sweldo.

Susamang diskarte iyang gibuhat, motabnag siya sa trabahuon sa ubang staff aron malibre iyang kaon.

Human sa usa ka tuig nipahawa siya sa Velez ug nibalhin sa Vicente Sotto Memorial Medical Center isip Medtech. Dili pa siya regular busa sige siya og over time aron modako iyang sweldo. Usahay adto nalang siya matog ug maligo.

Niadtong 2007, nagtuon siya og Master of Public Health sa Southwestern University matag Sabado ug Dominggo. Human sa duha ka tuig  nitapos siya sa iyang masteral ug nipadayon sa iyang Ph.D.  in Research sa Cebu Normal University. Padayon gihapon siya sa pagtrabaho sa VSMMC hangtod nga nahimo na siyang regular employee ug nisaka ang posisyon.

Gawas niana, nag-part time pa gyud siya og tudlo sa Graduate School sa Southwestern University niadtong 2010. Apan usa ra siya katuig didto ug nibalhin sa University of the Visayas.

Hangtod nga nipahawa siya sa VSMMC niadtong 2012 ug nigradwar sa iyang Ph.D. pagkasunod tuig.

Sa susamang tuig, nadawat siya isip regular Graduate School Instructor sa Velez College ug nadawat isip Research Consultant sa Cebu City Medical Center. Ug niadtong 2015, nagtukod siya og eskwelahan sa ilang lugar sa Mabini, ang EP Inocian College Foundation.

Ang ilang balay ra ang iyang gimaneho aron himuong classroom diin nagsugod lang sila og 18 ka kindergarten ug duha ka mga maestro. Gigamit niya iyang savings ug nangutang siya aron mamontar ang iyang negosyo.  Pagkasunod tuig, nag-abli na sila og Grade 1-6. Gisumpayan niya ilang balay aron himuong classrooms. Nagpuno na sab sila og laing lima ka teachers.

“Barato ra kay it’s a way of giving back to our community, nga gipautang mi nila sauna para makatiwas mi’g tungha,”niya pa.

Niadtong 2017, nipahawa siya sa Velez ug nag part time isip Graduate School Lecturer sa Cebu Technological University ug Cebu Normal University.

Sa susamang tuig, nahimo sab siyang Dean sa College of Medical Technology sa University of Cebu-Banilad, diin siya mismo ang nagmugna sa maong program.

“Ako’y naghimo sa curriculum, policies, nagbuot sa sweldo, subject offering, ngita og teachers, mga gamit, ako tanan,”niya pa.

Hangtod karon, padayon siyang nag-atiman sa iyang tunghaan didto sa Mabini. Pangandoy niya nga modako pa iyang eskwelahan ug mahimo kining college para ang taga bukid dili na molugsong dinhi sa downtown aron motungha. Nagtrabaho pa sab siya karon nga part-time sa CNU, CTU, UV ug CCMC.

Dili ikalimod nga taas na gyud og naabtan si Edsel karon. Ug ang giisip niyang sekreto sa kalamposan mao nga: “Maningkamot ra, tinarong ra gyud, dili sagolan og binuang,”niya pa.

Gawas niana, kusog siya motabang ngadto sa nanginahanglan busa daghan sab siya og madawat nga grasya.

Silang tanang walo ka managsoon nakagradwar gyud sa kolehiyo busa dako kaayo sila og pasalamat ngadto sa ilang mga ginikanan, kinsa dako og gikatampo sa iyang kalamposan.

“If you have a dream, you work for that dream, no matter what. You have to do the right thing all the time. Tabang pud sa ubang tawo,”panapos pa niya.