NBI: Radioactive materials nga nasakmit gikan gyud sa Mandaue City

CEBU, Philippines — Gikumpirmar sa direktor sa National Bureau of Investigation (NBI) nga si Jaime Santiago nga ang depleted uranium nga nakuha sa mga otoridad diha gikan sa Mandaue City.

"Yes, depleted uranium sa Mandaue City," matud ni Santiago sa dihang gipangutana siya kung ang mga items ba nakuha sa siyudad.

Kun mahinumduman, ang NBI nakadakop og tulo ka indibidwal niadtong Disyembre sa miaging tuig, nga giakusahan nga ilegal nga nagbaligya og depleted uranium pinaagi sa pagpanglimbong sa mga tawo nga nagtuo sila nga nagapalit og "precious metals."

Ang materyal giingong gikan sa usa ka tawo sa Mandaue City, Cebu. Nakakuha ang operatiba og kapin sa 100 ka kilong uranium sa ilang operasyon.

Ang uranium usa ka radioactive material nga kun iproseso mahimo kining gamiton isip fuel sa nuclear power plants ug labaw sa tanan magamit kini paghimo og bombang nukleyar.

Peligro sab kining kuptan o bisan hipuson diha sa balay sanglit radioactive kini ug mokatap ang radiation sa tibuok pasilidad nga moresulta sa nagkalain-laing matang sa sakit nga cancer.

Ang 100 kilong uranium nasakmit gikan sa nagkalain-laing operasyon nga gihimo sa NBI sugod niadtong Oktubre ug Nobyembre 2024 sa Pasay City, Cagayan de Oro City, Mandaue City, ug Dagupan City.

Ang tanang nakuha nga items naglakip sa uranium isotopes, partikular ang Uranium-235 ug Uranium-238, sumala ni NBI Agent Zulikha Marie Conales. Ang depleted uranium, usa sab kini ka espesyal nga metal nga gigamit sa US Armed Forces sa ilang mga bala kontra tangke de giyera.

Ang maong mga items gibaligya sa mga langyaw isip "precious metals" sa usa ka grupo dinhi nga gipangulohan ni Roy Cabesas Vistal.

Gawas ni Vistal, ang NBI nisikop sab nilang Mae Zagala ug Arnel Santiago nga nakuhaan og metallic bars ug powdered materials nga human gisusi nasuta nga kini mga depleted uranium.

Niadtong Nobyembre 8 ug 9, ang mga otoridad nilusad og laing operasyon sa Mandaue City ug nasakmit ang 60 kg nga metal blocks nga nigawas sab nga mga Uranium-238 ug Uranium-235.

Apan, ang mga opisyal sa Mandaue City niadtong Disyembre 13 niklaro nga ang depleted uranium nga nakuha sa mga otoridad wala nakuha sa ilang siyudad kondili gikan sa laing dapit sa Sugbu.

Si City Administrator Atty. Jamaal James Calipayan sa interbyu sa mga tigbalita sa usa ka forum nga nakadawat siya og pahibalo niadtong Disyembre 11 nga ang 60 ka kilong metal blocks nga nagpositibo sa Uranium-238 ug Uranium-235 wala nakuha sa Mandaue City kundi laing lugar nga dinhi gihapon sa Sugbu.

Apan, kagahapong adlawa, Pebrero 2, 2025 sa usa ka press conference gihimakak kini sa direktor sa NBI nga si Santiago, nga kadtong nakuhang radioactive materials nakuha gyud nila diha sa Mandaue City ug dili sa ubang lugar.

Gipasabot niya nihimo na sila og koordinasyon sa International Criminal Police Organization (INTERPOL) aron pagsubay kun asa kini gikan.

“Hindi tayo papayag na hindi malaman dahil napakadelikado ng depleted uranium,” matud ni Santiago.

Si Santiago nagdugang nga sila nagapadayon sa pagpangita sa gigikanan sa mga items tungod kay ang tulo ka mga nadakpan hangtud karon wala motug-an.

Si Santiago nag-ingon nga sa pagkakaron, gisusi pa nila kun may koneksyon kining mga nadakpang Chinese nationals tungod sa pagpangespiya dinhi sa nasud  sa maong mga radioactive materials. — /IBM (BANAT NEWS)