Reklamo batok sa mga landfills

CEBU, Philippines — Gibasol sa Sanlakas-Cebu ang mga local government units (LGUs) ang matud pa dili maayong pagpatuman sa Solid Waste Management Act o Republic Act 9003 aning mga operators og landfills o tambakanan sa basura.

Sa miaging buwan, ang tambakan og basura sa Brgy. Polog, lungsod sa Consolacion gireklamo sa mga residente tungod sa nangalisbong baho ug duga sa basura nga midagayday paubos nga gikabalak-an nilang mosagol sa kuhaanan sa   tubig.

Ang landfill sa Brgy. Polog sa Consolacion gidumala sa Asian Energy Systems Corporation. Consolacion Mayor Teresa Alegado miinsister nga ang Asian Energy  usa ka "on and off" compliant sa environmental laws.

Iyang gipasalig nga ang sanitary inspector sa lungsod mususi sa reklamo sa kabaho sa maong landfill.

"Kami igo mi mosusi ug mopadangat sa mga reklamo batok anang landfill pero ang Environmental Management Bureau (EMB) maoy naay igong gahom nga makapahunong sa ilang operation," si Alegado miingon.

Samtang ang sunog sa landfill sa Brgy. Tapul, Talisay City sa niaging Abril 16, gihulagway ni Sanlakas-Cebu Secretary General Teody Navea nga posibleng resulta sa wala pagsunod sa kompanyang nagdumala niini sa mga rekisitos.

Ang Sanlakas - Cebu ang Cebu chapter sa Sanlakas nga nakadaog isip party-list niadtong 1998 nga labing una nga piniliay sa party-list nakakuha ug usa ka lingkuranan sa House of Representatives.

Usa sa gituohan ni Navea ang hinungdan mao ang wala pagtabon og yuta sa mga gitambak nga basura mao nga dali kining misilaob karong panahon sa tinginit, gibasol sab niya ang habig sa gobiyerno sa kakulang sa pagpamonitor niini.

Pipila sa mga residente sa lima ka barangay sa silingang lungsod sa Minglanilla mireklamo sa aso gikan sa maong landfill ug nabalaka sila nga mangasakit tungod niini. Gawas pa niini, dunay mga basura nga nagpasad na sa dalan gawas na sa mismong landfill ug nangalisbo sab ang baho niini.

 Inaanyayahan ko mga lokal na opisyal sa Sugbo na resolbahin agad ang problema sa landfill na nakakasama sa komunidad na nasasakopan,  apelar pa ni Navea.

 Ilang gipasagdan ang mga gikinahanglan alang sa pagpatuman sa zero waste disposal kay karon mas gusto nilang dauban na lang mga basura nga makadaog sad sa kalikopan," dugang pa ni Navea.

Mahinumduman nga sa Hulyo 7, 2021 gipasira sa Department of Environment and Natural Resources sa Region 7 (DENR-7) ang garbage transfer station landfill  sa Barangay Inayawan tungod sa wala paglabay ug basura sud sa 24 hours. Gipamulta ang operator og P105 mil.

Hangtod karon nag-antos ang mga molupyo sa kabaho duol sa Inayawan Transfer Station.

"Baho kaayo oi. Ngano man intawon gipasagdan ni sa kagamhanang lokal? Makadaot ni sa panglawas sa mga tawo," komento ni Ruth Polinag, pangulo sa Diskarteng Pinoy - Cebu City chapter.

Ang Diskarteng Pinoy usa ka bag-ong multi sectoral group nga nagtinguhang mahimong regional party-list sa rehiyon pinaagi sa umaabot nga mga party-list election.

Niadtong  2019 hangtod karon ang landfill sa Brgy. Guindaruhan sa lungsod sa Minglanilla gikatahong gigamit gihapon sa LGU.

Dunay mga hungihong nga palayason ang 18 ka pamilya tungod sa landslide niadtong 2022 nga konektado sad sa maong landfill.

Pareho sa panawagan sa Sanlakas-Cebu ug Diskarteng Pinoy gusto sa mga molupyo nga solusyonan kining mga problema sa mga tambakan ug basura.

Sa pikas bahin, gipahibalo sa kabomberohan sa Talisay City nga moabot na og otso mil metro kwadrado sa landfill sa Tapul ang naabunohan na og anapog.

Si City Fire Marshal Chief Insp. Alvin Torion miingon nga gituman sa siyudad ang rekomendasyon sa DENR nga abunohan og anapog ang mga basura aron mapawong ang kalayo ug di na kini mobalik og siga.

Si Torion nagbutang og mga bombero sa lugar aron makatubag dayon sa alarma kun mobalik ang kayo.  Sigon pa niya nga sukad sa pagsugod sa kayo sa dapit pirmanente na nga nakastandby ang firetrucks sa lugar sugod sa miaging semana.

Si Konsehal Joy Jocson sa Barangay Linao-Lipata sa lungsod sa Minglanilla nipadayag nga nakapanimaho gihapon sila sa baho sa aso gikan sa landfill.

Nagkanayon si Torion nga dako-dako pa gyud ang trabahuonon sa pag abuno ug sila naghimo niini pinaagi sa paghinay-hinay sa pagsulod sa backhoe tungod kay ang agi-anan basura ug kuyaw agian.

Hangyo lang ni Torion sa katawhan nga nagpuyo sa dapit nga padayon gihapon ang pagsul-ob sa facemask ug dili moplastada sa gawas ilabi na sa mga tawo nga dali kaayo matandog ang panglawas sa aso nga mahanggab. (BANAT NEWS)