Sa Kaparotan ug Kadaugan

CEBU, Philippines — Dako akong pagtuong ang kaparotan, kapakyas ug mga babag mahimong dalan ngadto sa kalamposan.

Dili ko perpektong tawo. Naa sab koy mga kakuwangon ug usa niini kaning kinaiya nakong mosukol kun ako tumban o isalikway – apan sa dili bayolenteng pamaagi. Sa akong kasinatian, mas maayo kini. Mahagit ko nga motrabaho og maayo dili para sa mga nanaway kanako. Mura ba og buot nakong pamatud-an nila nga sayop ang pagbalewala nila kanako.

Dihay usa ka higayon kaniadto, ni-apply ko aron masakop sa usa ka ekslusibong club dinhi sa siyudad. Anang panahona, duna nakoy tarong nga trabaho ug nitabang nako sa akong ginikanan pagpadagan sa UV. 

Sakop ako sa desente ug tinahod nga pamilya ug wala sukad nalambigit sa mga krimen, limpyo akong reputasyon sa katilingban.  Akong gisubay ang mga gipangitang kwalipikasyon aron mahimong miyembro ug nahibalo ko nga naa nako ang ilang gipangita. Apan,  nakurat ko ug nadismaya, wala ko dawata! Wala ko kabalo kun ngano.

Ang pagbalewala kanako dako kaayo para nako ug sa akong imahe. Naguol ko apan wala ko mosupak. Nangita nalang ko og laing paagi aron ipadaplin ang maong ‘insulto.’ Nabutang sa akong hunahuna nga palabwan nako ang pasilidad sa maong ekslusibong clubhouse. Ug kini akong ibutang sa sentro gyud sa siyudad, ang building kinahanglang dunay restaurant, cinema, specialty shops etc.

Wala magdugay, nasugdan ang pagtukod niini. Kada adlaw ko niduaw sa site kay gusto nakong masunod gyud ang plano hangtud sa kinagamyang detalye. Gitutokan gyud nako ang maong proyekto, mao kadto ang akong tam-is nga panimawos.

Usa ka buntag niana, sa pagbisita nako sa site, makapanimbawot sa balahibo ang nahitabo.  Naingon-adto sab kaniadto si Papa Inting panahon sa gubat, segundo lang ligas naluwas siya. Ang maong hitabo nabalik—apan ning higayona, ako ang nasugamak.

Nahitabo kini sa basement sa gitukod nga building. Nisusi ko sa kalamboan didto sa ubos—ang parking area. Samtang nagtan-aw ko sa mga mason sa akong ulohan, nabuhian niya ang silsil. Gamay nalang gyud maigo akong ulo kung wala pa ko nakalihay og gamay.

Hangtud karon, mabatyagan pa nako ang “Gahom” nga niprotektar kanako anang tungora. Mura og sama sa pwersa gugma nga nagprotektar kanamo niadtong panahon sa gubat. Basin og tinuod nga dunay anghel dela guardia.

Ang JRG building sa eskina sa Ramos Street ug Mango Avenue maoy pinakuna sa Cebu nga dunay basement parking, mao nga nagamit gyud og maayo ang luna. Ang City of Cebu, sa panahon ni Mayor Eulogio Borres, kinsa usa ka engineer, nidayeg sa maong ideya ug opisyal niining gipaila ang JRG Building. Wa magdugay, kadtong exclusive club nga nisalikway kanako, gidawat ko pagbalik, pagkatam-is nga panimawos.  

Sa laing bahin, sa dihang akong gipabarog og balik ang The Freeman tungatunga sa dekada 60, dunay mga nahitabo nga di nako ganahang balikan apan dili gyud nako makalimtan.  Ang akong mga sakop sa The Freeman gilawgan nga lisud balibaran – gihaylo sila sa usa ka bag-ong tukod nga lokal nga pamantalaan diin gisaaran sila og mas dakong sweldo ug mas maayong mga benepisyo. Nakasabot ko nga tagsa ra gyud kadto ug lisud balibaran.

Ang wala nako masabti, tingali hangtud karon lisud pa gihapon sabton, ang ilang pagluib. Giplano nila kini ug wala gyud ko makamatikod. Gusto ko nilang makuratan, biyaan aron malukapa sa yuta.  Nasayran nalang nako nga pila na diay ka buwan nila kining giplanohan.

Apan nilampos ba sila nga masirado ang The Freeman? Wala, tungod kay wa nako kini tugoti. Giatubang nako ang hagit. Inabagan sa mga loyal ug kugihang nahibilin nakong mga sakop, nakamantala gihapon mi og pamantalaan pagkasunod adlaw sa pagbiya nilang tanan …ug pagkasunod adlaw, sunod napud nga adlaw hangtud karong mga adlawa.

Nagpabiling lig-on ang The Freeman hangtud karon. Gani, among giselebrar ang sentenaryo sa pamantalaan niadtong 2019 – eksakto 100 ka tuig sukad nga kini gitukod sa akong uyoan nga si Atty. Paulino Gullas nga akong gibuhi pagbalik niadtong 1965.

Dunay gamay nga estorya anang mangitngit nga bahin sa kasaysayan sa pamantalaan. Akong nasayran nga sa dihang giplano kini sa duha sa akong mga sinaligan diha sa ilang opisina, nadunggan sila nga nilitok og “Mag-unsa nalang kaha no kun kalit tang tanan mamiya na sa The Freeman?”

Matud pa anang higayona, ang picture frame ni Papa Inting nga gisab-it sa bungbong natagat ug hapit maigo sa ulo ang usa kanila. Patay na akong papa anang panahona.

Karon sa akong edad nga 86,  makaprangka ko pag-ingon, nga ang akong pagbuhi pagbalik sa The Freeman sa edad nga 34 para gyud kang Tiyo Paul. Gusto nako siyang malipay ug bation og dakong garbo. Dako na kaayo nakong kalipay ug gibati ko og katagbawan nga nakaapil pa ko sa centennial celebration sa The Freeman sa miaging tuig.

Ang pakig-unong kanako sa akong mga tawo dako kaayo para kanako. Bulahan ako nga bisan pa niining COVID-19 pandemic, nagpadayon ang The Freeman ug Banat News pagmantala kada adlaw aron paghatud og mga impormasyon, kalingawan ug balita. Akong gidayeg ang akong mga sakop nga nagpabilin ang dedikasyon pagtrabaho bisan sa kadako sa peligro gikan sa virus. IBM (BANATNEWS)