Hain naman ang mga hinabang?

CEBU, Philippines — Mitiyabaw ug nangasagmuyo na ang mga residente sa Alaska-Mambaling sa Dakbayan sa Sugbo tungod sa kagutom, way tubig nga mainom, walay makaatiman sa ilang mga masakiton sukad nga gipaubos ang ilang dapit og hugot nga lockdown tungod sa daghang kaso sa coronavirus disease (COVID)-19 , apan ang mga opisyales  sa barangay wala pa makahatud sa ilang gipangayong tabang. Si barangay Mambaling first councilwoman Anne Marie Palomo sa pakighinabi sa The Freeman (igsuong pamantalaan sa Banat News) miingon nga bugtong niyang mahimo karon mao ang pagpangayo og tabang sa siyudad sa dili pa mograbe ang sitwasyon karon. Duha ka adlaw ng gipaubos sa hugot nga lockdown ang lugar apan wala makapangandam ang mga residente sama sa pagpundo og pagkaon ug tubig nga mainom.

“Nanawagan na gyud mi for the City Government to takeover. They have to tell the barangay to release (relief goods) now na. This is urgent. Duha na ka adlaw mga tawo walay kaon, mangabuang na ning mga tawo diri,” matud ni Palomo.

Wa nakapangandam

Matud ni Palomo, uyon ra ang mga tawo pag-lockdown sa ilang dapit apan ang ilang hangtyo nga suportahan sila sa ilang panginahanglanon.  Ang Mambaling adunay 550 mga kaso sa COVID-19, pinakadaghan kini sa tanang mga barangay sa dakbayan.   “People are not prepared for the lockdown. Wala man na nila gi-announce. Naa ray kisaw-kisaw, pero wa gyud na ma properly announced,” dugang pang Palomo.

Ang siyudad nakapadala na og dugang hinabang para sa Mambaling naglakip sa liboan ka sakong tag 25 kilo nga bugas, wala pay labot ang relief goods nga gipadala na diha sa barangay.

Tungod sa kadaghan sa nataptan sa coronavirus sa maong barangay 16 ka sitio niini nga dunay populasyon nga 15 mil ang gipaubos sa lockdown. Atol ning pagsuwat sa balita, wala pa mahatag ang mga hinabang ngadto sa mga residente gikan sa dakbayan  tungod kay matud pa wa pa ma-repack.

Hinabang lisud mahatud

Tungod sa katag-as sa gimuntar nga barikada sa lugar, bisan ang mga pribadong tawo nga gustong maghatud og hinabang wala makapadayon.  “Mga barricades na taas kaayo, maski pagtunol ug tubig lisod kaayo.Dili naka makapalit, dili makagawas, and walay ayuda nasulod diri,” sumala pang Palomo.

Samtang kadtong mga volunteers nga gustong mohatag og hinabang di pasudlon sa lugar kun walay hustong PPE ug walay instruksyon kun unsaon paghatag ang ilang hinabang sa luwas nga paagi. Ang mga residente nagkinahanglan og pagkaon, tubig, tambal ug gatas sa mga bata. Samtang ang mga masakiton kinahanglan sab nga mapatan-aw sa mga mananambal apan naa ra gihapon sa ilang mga balay.

Bulok politika

Si Palomo walay papel sa distribusyon sa mga hinabang ug bisan unsang mga kalihokan sa ilang barangay may kalabotan sa COVID-19. Si Palomo ug kapitan Abellana dili maayo og relasyon human si Palomo ug laing upat ka opisyales sa barangay mipasaka og kaso batok sa kapitan tungod sa abuse of authority hinungdan nga nasuspensyo ang naulahi apan wala gipatuman sa Konseho ang suspensyon.

Si Kapitan Gines Abellana sa iyang bahin mihimakak sa mga alegasyon nga wala sila nakapanghatag og relief goods sa ilang mga konstituwente. Matud niya hangtud ning pagsuwat sa balita nagpadayon ang distribusyon sa mga hinabang ngadto sa Sitio Alaska, Mambaling.

Nangangkon si Abellana nga duha na ka sitio sa 17 nga gipaubos sa lockdown ang ilang nahatdan og hinabang. “Di na tinuod, karon gani ni hatod mi sa Alaska, ang kanang amo gipanghatod kana intawon among tinigom diri sa barangay. Ang City Government naghatag 800 sacks, ang among tagaan 4,812,” matud sa kapitan.

Sumala pa sa kapitan nga may bulok politika kining mga alegasyon batok kaniya. “Ang akong ng kontra sa politika aron matagaan sila og pansin. Ayaw tuohi na kay puro na pangdaot... Ang ako lang unta motabang ta sa barangay dili kay magsige panaway, magtinabangay ta,” awhag ni Abellana.

Ipamalhin

Matud niya, ang problema gyud nila mao nga naglisod sila paghatud sa mga hinabang diha sa ubang mga sitio nga gibarikadahan. “Kami manghatod dili namo ni madali kay ngano akong mga tawo dili makasulod, so nanghangyo mi sa mga konsehal sa sulod na ipahakot ari namo ibutang sa dalan ang ato ipasulod, tapos sila na muhakot,” matud ni Abellana.

Gibutyag sab niya nga gisugdan na sab nila og pamalhin ang mga nagpositibo sa ilang barangay isolation center.

“Naa na tay 40 sa Mambaling Elementary School, unya karon hapon adto na pud sa Alaska Elementary School mga kapin 100, unya kung di masulod kadto mga asymptomatic adto namo ihatod sa Mambaling Elementary School kay atoa pay 100 available beds,” matud sa kapitan. Giklaro sab ni Abellana nga ang cash assistance para sa mga residente ihatud kini diha sa ilang mga balay.

“So practically dili mi ka follow up sa mga kwarta na amo ipanghatag sa mga tawo, labi na sa SAP kay giingnan mi sa city hall na ihatod ra,” ni Abellana pa.  Apil na niini ang para sa mga senior citizen. Caecent No-ot Magsumbol ug Alicia Ivy L. Chua /IBM

Mga eskuylahan  gihimong nga quarantine centers

Walo ka mga eskuylahan sa lungsod sa Daanbantayan ang gamiton isip nga quarantine centers alang sa mga Persons Under Monitoring (PUMs) ug Persons Under Investigation (PUI) sa lungsod.

Sa Facebook page sa maong lungsod ang mga PUMs ipaubos sa 14 hangtod 15 ka adlaw nga pag kwarantina.

“Ang mga PUM’s nga gisulod sa isolations centers mao ang mga nahimamat sa namatay nga COVID-19 patient ug ang mga indibidwal nga gikan sa syudad sa Sugbo ug uban pang lugar nga naay positive case sa coronavirus,” matud pa sa maong Facebook page.

Ang PUM nga ibutang sa mga eskuylahan nga gamiton nga isolation center, mag depende kun asa kini nga barangay nagpuyo kini subay sa gihimong clustering sa mga eskuylahan.

Apil sa mga tunghaan nga gamitong isolation center mao ang Bakhawan National High School, Calape National High School, Malingen National High School, Daan Bantayan National High School, Tapilon National High School, Maya National High School, Logon National High School ug Carnaza Elementary School.  Ang maong paggamit sa mga tunghaan isip quarantine centers nadesisyonan human sa tigom nga gipahigayon Inter-Agency Task Force (IATF) on COVID-19 uban sa mga school supervisors sa Daanbantayan District I ug II nga sila Pableo Tuling ug Dr. Eva Casinillo. /IBM (BANATNEWS)